Zelfredzaamheid

Het Nederlands Instituut voor Bedrijfshulpverlening (NIBHV) heeft Crisislab opdracht gegeven om een visie te schrijven over zelfredzaamheid en bedrijfshulpverlening in de zorg. Deze visie moet het NIBHV in staat stellen om nieuw lesmateriaal te ontwikkelen om bedrijfshulpverleners en hun (gezondheids)zorgorganisaties te leren hoe zij zelfredzaamheid effectief kunnen benutten en versterken. Zelfredzaamheid is volgens Crisislab een belangrijke kans voor het versterken van de (fysieke) veiligheid in de (gezondheids)zorg, zonder dat dit tot grote investeringen hoeft te leiden.

Zelfredzaamheid staat in deze visie voor het vermogen om zelfstandig noodsituaties te voorkomen en te bestrijden. Het gaat hierbij om de zelfredzaamheid van zowel de medewerkers, cliënten en bezoekers als die van de bedrijfshulpverlening en zorgorganisatie als geheel. Zelfredzame mensen en organisaties hebben niet voor alles hulp van buitenaf nodig, maar kunnen veel van de problemen die ze tegenkomen zelfstandig oplossen.

Doordat zelfredzame mensen en organisaties relatief zelfstandig zijn, werken zij op het moment dat er wel professionele hulp van buiten nodig is, als gelijkwaardige bondgenoten samen. Uiteraard ieder vanuit de eigen verantwoordelijkheid en rol, maar met het besef dat men elkaar nodig heeft voor een zo optimaal mogelijke veiligheid. Omdat ook de hulpdiensten en veiligheidsregio’s op dit ogenblik bezig zijn met het uitwerken van een visie op zelfredzaamheid, kunnen op dit punt belangrijke verbeteringen worden gerealiseerd.

Het NRC haalt met instemming publicaties van Ira Helsloot aan, die stelt dat de burger een risicorealist is en goed de loze beloften op absolute veiligheid van de overheid doorziet. Momenteel houden burger en overheid elkaar echter in een soort van houdgreep waarbij de narrige burger enerzijds luidkeels roept om beloftes van veiligheid en daarmee de politiek op het verkeerde been zet, terwijl diezelfde burger anderzijds goed de grenzen aan investeringen in nog meer veiligheid begrijpt. Klik hier om het hoofdredactioneel commentaar te lezen.

Ira Helsloot sprak op 12 augustus in de reeks ‘Zomergesprekken’  op Radio 1 over (zelf)redzaamheid van burgers bij zware ongevallen en rampen. Hij betoogde dat burgers ten onrechte te veel van de overheid verwachten bij rampen, maar dat de overheid dit grotendeels ook aan zichzelf te wijten heeft. Volgens Ira Helsloot zijn burgers zeer (zelf)redzaam en doet de overheid er goed aan om dit verder te bevorderen en hier zelf in de planvorming op te anticiperen.

Het 25 minuten durende interview is hier terug te luisteren.

Crisislab heeft Saxion Hogeschool in Deventer ondersteund bij het uitvoeren van een publieksonderzoek naar de (zelf)redzaamheid van burgers voor, tijdens en na de stroomstoring in de Bollenstreek van 9 januari 2010. De stroomstoring was van korte duur en in de beleving van de inwoners van de Bollenstreek daarom van beperkte ernst, maar voor onderzoeksdoeleinden was de casus toch interessant. Al eerder werd door onderzoekers van Crisislab een onderzoek uitgevoerd naar het (zelf)redzame gedrag van burgers tijdens de stroomstoring in de Bommelerwaard die in december 2007 plaatsvond (klik hier om het rapport te downloaden). Het doel van het onderzoek naar de stroomstoring in de Bollenstreek was dan ook om te bekijken in hoeverre de resultaten uit het onderzoek in de Bommelerwaard vergelijkbaar waren. Het rapport met de resultaten van het onderzoek naar de stroomstoring in de Bollenstreek is hier te downloaden.

In haar nieuwe column, voor GRIP4, vraagt Astrid Scholtens zich af of de eenzijdige onderzoeksfocus naar het intern functioneren van crisisorganisaties niet het gevolg heeft dat er te weinig gekeken wordt naar de hulpverlening ter plaatse en de getroffen burgers.  Klik hier om de column te downloaden en hier voor een overzicht van alle columns.

In een recente brief aan de Tweede Kamer stuurde Minister van Binnenlandse Zaken Ter Horst aan op het belang van de vergroting van zelfredzaamheid onder Nederlandse burgers. Ter Horst trok onder andere lering uit het “Stroomuitval in de Bommeler- en Tielerwaard in 2007″ dat is opgesteld door Astrid Scholtens, toen nog lector Crisisbeheersing, en Ira Helsloot.

De volledige brief van de Minister is hier te downloaden. Informatie over het onderzoek naar de stroomuitval in de Bommeler- en Tielerwaard is hier te vinden.