De bodem van de Noordzee is van groot belang voor Nederland, zowel voor het leggen van infrastructuur voor de energietransitie als voor zandwinning voor de kustbescherming. In de omgang met Ontplofbare Oorlogsresten (OO) wordt een zogenaamde worstcase aanpak gehanteerd: uitgaande van het ergst denkbare scenario worden maatregelen genomen. In het huidige scenario wordt op basis van vooronderzoeken vastgesteld welke explosieven in het projectgebied kunnen liggen. Vervolgens worden beheersmaatregelen getroffen, die veelal bestaat uit detectie, waarna gemeten objecten verwijderd of vermeden worden.

Nog meer dan op het land is er met betrekking tot OO in de Noordzee een grote mate van leemte in kennis. Zo blijkt altijd uit vooronderzoek dat er een kans op aanwezigheid OO is, waardoor ook ten alle tijden beheersmaatregelen (dus voornamelijk ‘detectie’) zullen moeten worden getroffen. Dit kost de samenleving jaarlijks een groot bedrag aan directe en indirecte kosten. Niet alleen vanwege de beheersmaatregelen die op de Noordzee moeten worden getroffen bij het realiseren van projecten, maar ook vanwege de mogelijkheden die hierdoor onbenut worden gelaten.

In opdracht van TenneT en Rijkswaterstaat heeft Crisislab onderzoek gedaan naar het objectieve risico van Ontplofbare Oorlogsresten in de Noordzee waarbij zowel naar baggerwerkzaamheden als het installeren van kabels is gekeken. We toetsen dit aan de generieke norm voor veiligheid in Nederland. Aanvullend is er een maatschappelijke kosten-batenanalyse uitgevoerd.

De studie laat zien dat het OO-risico bij het installeren van kabels in de Noordzeebodem kleiner is dan eens per honderdduizend jaar, waarmee het voldoet aan de reguliere maatstaf voor het individueel risico in Nederland. Tegelijkertijd zien we dat het risico van werken op zee groter is dan het OO-risico voor medewerkers die kabels installeren. Dit betekent dat het risico op overlijden groter is door het treffen van maatregelen dan zonder.

Door een gebrek aan data hebben we dit voor baggerwerkzaamheden nog niet aan kunnen tonen. Er zijn indicaties dat dit ook het geval is voor baggeraars, bijvoorbeeld dat er al tienduizenden explosieven zijn opgevist met slechts twee dodelijke incidenten waarbij het explosief aan boord explodeerde.

Een maatschappelijke kosten-batenanalyse laat zien dat de kosten van de huidige maatregelen disproportioneel zijn, zowel bij het installeren van kabels als bij baggerwerkzaamheden.

De rapportage kunt u binnenkort hier downloaden.