Archief

In opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en het samenwerkingsverband van de Drechtsteden heeft Crisislab een burgeronderzoek uitgevoerd binnen de Drechtsteden. Burgers zijn bevraagd over hun perceptie van en visie op de risico’s die voortkomen uit enerzijds het spoorvervoer van gevaarlijke stoffen en anderzijds buitendijks wonen.

Middels flitsinterviews (afgenomen op diverse markten), 1-op-1 interviews en focusgroepen met burgers is onderzocht hoe mensen denken over onder andere de grootte van het risico, de eigen verantwoordelijkheid van mensen en gewenste maatregelen en/of communicatie vanuit de overheid.

Het onderzoekt onderschrijft eerdere bevindingen dat burgers vanuit verschillende perspectieven anders tegen risico’s en de verantwoordelijkheden daarvoor aankijken. Het algemeen publiek zou in meerderheid op rationele basis beslissen over risicobeleid. De bij een klein risico betrokken bewoners wensen in meerderheid dat de overheid meer investeert in het risico, maar als hen wordt gevraagd hoe zij als minister zouden handelen, dan blijkt dat deze betrokken bewoners in meerderheid niet zou investeren in verkleining van het risico.

Belangrijke andere conclusies in het onderzoek zijn:
– Burgers zijn risico-realisten
– Burgers zouden als minister niet (meer geld) investeren in preventie maar eerder in schadevergoeding
– Burgers worstelen met de consequentie van vrijwillig extra risico nemen
– Burgers dichten de gemeente een beperkte verantwoordelijkheid voor risicobeheersing toe

De resultaten van het onderzoek maken deel uit van het programma ‘Risico’s en Verantwoordelijkheden’ van het Ministerie van BzK en hebben onder meer gediend als input voor een bestuurlijke veiligheidsdialoog binnen de Drechtsteden.

Het rapport van het burgeronderzoek is hier te vinden.

In het kader van het FP7-project COSMIC (The Contribution of Social Media in Crisis Management) heeft de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid samen met Crisislab een workshop georganiseerd over de rol van nieuwe/social media binnen crisiscommunicatie- en management. De workshop vond op donderdag 27 februari j.l. plaats op de Radboud Universiteit in Nijmegen.

Tijdens de bijeenkomst, die door zo’n vijftig betrokkenen uit het werkveld werd bezocht, werden zowel nieuwe inzichten gedeeld als ook ervaringen van gasten verzameld. Gastsprekers uit Nederland waren Henk van der Linden (projectmanager social media bij de Nationale Politie), Antoin Scholten (burgemeester van Venlo), Martijn Kriens (social media-expert van iCrowds) en, namens Crisislab en de Radboud Universiteit, hoogleraar Besturen van Veiligheid Ira Helsloot.

Een verslag van de workshop zal binnenkort te vinden zijn op de website van COSMIC.

Ira Helsloot tijdens workshop COSMIC op Radboud Universiteit in Nijmegen

In opdracht van Brandweer Hollands Midden verzorgt Crisislab dit voorjaar verschillende workshops commandovoering voor Officieren van Dienst (Ovd) en Hoofdofficieren van Dienst (HOvD). Tijdens de workshops staat het FABCM centraal en hoe dit brandweerofficieren kan helpen om hun commandovoering te verbeteren.

Crisislab organiseert voor verschillende brandweerregio’s in Nederland operationele oefeningen voor brandweerofficieren in het kader van onderzoek naar de betekenis van effectieve commandovoering.

Crisislab is verantwoordelijk voor de oefenscenario’s en/of de waarneming van de brandweerofficieren. Het onderzoek bestaat onder meer uit het analyseren van de videobeelden die tijdens de trainingen van het optreden van de brandweerofficieren worden gemaakt.

De regio’s die nu participeren zijn Gelderland-Zuid, Drenthe, Groningen en Friesland.

In het kader van het programma Risico’s en Verantwoordelijkheden van het ministerie van BzK heeft Crisislab meegewerkt aan het opstellen van tien gouden tips, die tijdens het VGS-congres 2013 ‘Gemeentesecretaris in Veiligheid’ zijn gepresenteerd. Het betreft tien kwaliteitscriteria voor de ontwikkeling van gemeentelijke organisaties op het terrein van veiligheid.

De tien kwaliteitscriteria zijn hier te vinden.

In opdracht van het ministerie van Economische Zaken heeft Crisislab een onderzoek uitgevoerd naar bouwstenen voor een redelijk en begrijpelijk aardbevingsrisicobeleid in de provincie Groningen.

Onder redelijk wordt verstaan dat de kosten en baten van het beleid in evenwicht zijn. Onder begrijpelijk wordt verstaan dat het beleid voor niet direct deskundigen zoals burgers, volksvertegenwoordigers en bestuurders rationeel te begrijpen is. Dit is een eerste voorwaarde voor een breed draagvlak voor het beleid.

Voor de aankomende twee tot drie jaar weten we met grote zekerheid dat bij gelijkblijvende productie het aardbevingsrisico hoogstens beperkt toe zal nemen. De huidige wetenschappelijke onzekerheid over de ontwikkeling van het risico op middellange termijn van meer dan drie jaar betekent dat nader onderzoek naar ontwikkeling en beheersingsmogelijkheden van het risico op deze middellange termijn voortvarend plaats moet vinden. De op dit moment nog zeer verschillende visies van experts moeten meer in samenhang worden gebracht omdat te snelle deeladviezen niet werkelijk behulpzaam zijn voor de noodzakelijke integrale besluitvorming.

Het door Crisislab geschreven rapport is hier te lezen.

In opdracht van de branchevereniging van zorgorganisaties ActiZ is Crisislab een onderzoek gestart naar de betekenis van redelijk brandveiligheidsbeleid in de (ouderen)zorg.

Het onderzoek moet in de eerste plaats leiden tot een conceptuele visie op ‘verantwoord brandveiligheidsbeleid’ waarmee zorgondernemers en zorgbestuurders binnen het wettelijk kader kunnen beslissen welk niveau van brandveiligheid (en de bijpassende investeringen) redelijk is.

In de tweede plaats is het doel een handleiding te ontwikkelen voor lijnmanagers en BHV coördinatoren, waarin een praktische vertaling van de conceptuele visie voor verschillende soorten zorgorganisaties gegeven wordt.

Wij evalueren zelftesten die in het kader van de Staat van de rampenbestrijding jaarlijks in de veiligheidsregio’s plaatsvinden.

Wij voeren deze evaluaties volgens eenzelfde format uit.

In de eerste plaats stellen we een evaluatie op waaruit blijkt of de crisisorganisatie heeft voldaan aan de toetsingscriteria van de Inspectie Veiligheid en Justitie (voormalig IOOV). Deze evaluatie dient als verantwoordingsrapportage voor de Inspectie VenJ.

In de tweede plaats stellen wij een (separate) evaluatie op over het functioneren van de crisisorganisatie op systeemniveau. Deze evaluatie is bedoeld voor de veiligheidsregio/gemeenten. Met de bevindingen kan/kunnen de veiligheidsregio/gemeenten de crisisorganisatie optimaliseren. Het gaat hier nadrukkelijk om een systeemevaluatie zodat geen uitspraken worden gedaan over het teamfunctioneren en/of het individueel functioneren van de deelnemers.

In 2012 voerden wij de evaluatie van de zelftest in de Veiligheidsregio Utrecht uit.

In 2013 voerden wij de evaluatie van de zelftest in de Veiligheidsregio Drenthe uit.

In 2014 voerden wij de evaluatie van de zelftest in de Veiligheidsregio Twente uit.

De eerste concepten van rapporten van het Europese FP7-project COSMIC, waarvan Crisislab één van de partners is, zijn openbaar gemaakt. Het betreft ten eerste een rapport over de maatschappelijke impact van crises en rampen en ten tweede een rapport over search and rescue actions, waarbij is gekeken naar verschillende soorten rampen en lessen die daaruit getrokken zijn.

In COSMIC, dat staat voor ‘Contribution Of Social Media in Crisis management’ wordt onderzoek gedaan naar de toepassing van nieuwe innovatieve informatietechnologieën, zoals sociale media, door hulpverleners tijdens crisissituaties. Crisislab werkt binnen dit project samen met onderzoekers en hulpverleners uit het Verenigd Koninkrijk (Trilateral Research & Consulting), Griekenland (Hellenic Rescue Team en European Dynamics), Turkije (Koc University), België (Public Safety Communication Europe) en Nederland (Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid).

In opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het ministerie van Veiligheid en Justitie doet Crisislab onderzoek naar de inzet van superpromoters voor risico- en crisiscommunicatie. De gedachte achter deze inzet is dat enthousiasme bij het doorgeven en/of verkondigen van een boodschap cruciaal is om de boodschap geaccepteerd en nageleefd te krijgen.

Het onderzoek betreft primair een literatuurstudie naar het gebruik door de overheid van superpromoters voor risico- en crisiscommunicatie. Daarnaast zal via het uitdiepen van enkele cases, door deze te ‘doorlopen’ met betrokkenen, gekeken worden of inzichten over superpromoters uit de algemene literatuur ook van toepassing zijn op hun inzet voor risico- en crisiscommunicatie.

Platform 31 heeft in de nieuwsbrief op haar website aandacht besteed aan de G32-studiemiddag ‘Risicomanagement in de jeugdzorg’, die op 14 november j.l. werd gehouden. Tijdens deze bijeenkomst was Ira Helsloot één van de sprekers. Hij ging daar in op de mogelijke aanwezigheid van de risico-regelreflex in de jeugdzorg en waarschuwde gemeenten voor disproportioneel (veiligheids)beleid en inefficiënte uitvoering in de jeugdzorg.

Platform31 is een netwerkorganisatie die kennis ontwikkelt, duidt en verspreidt over maatschappelijke thema’s binnen stad en regio. Het bericht op de website is hier te lezen.

Tijdens de G32-studiemiddag werd ook het rapport gepresenteerd waaraan, namens Crisislab, Nivine Melssen en Ira Helsloot een bijdrage leverden. Dit rapport is hier te downloaden.

Voor het programma Risico’s en verantwoordelijkheden van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft Crisislab bijgedragen aan een verkennende bestuurlijke analyse van de risico-regelreflex in de jeugdzorg. Hierbij staat de vraag centraal in hoeverre incidenten een disproportionele invloed hebben op het veiligheidsbeleid in de jeugdzorg. Enkele mogelijke oplossingsrichtingen worden genoemd die passen bij de decentralisatie waartoe voor jeugdzorg  besloten is. De uitkomsten van het onderzoek zijn op de G32-studiemiddag ‘Risicomanagement in de Jeugdzorg’, die plaatsvond op 14 november 2013, gepresenteerd.

Het rapport met als titel Risico-regelreflex in de Jeugdzorg is hier te lezen.

In opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en het samenwerkingsverband van de Drechtsteden voert Crisislab een burgeronderzoek uit. Burgers in de Drechtsteden worden bevraagd over hun perceptie van en visie op de risico’s die voortkomen uit enerzijds het vervoer van gevaarlijke stoffen over het spoor en anderzijds buitendijks wonen.

Middels flitsinterviews (afgenomen op diverse markten), 1-op-1-interviews en focusgroepen met burgers en bedrijven wordt onderzocht hoe mensen denken over onder andere de grootte van het risico, de eigen verantwoordelijkheid van mensen en gewenste maatregelen en/of communicatie vanuit de overheid.

De resultaten van het onderzoek worden gebruikt binnen het programma ‘Risico’s en Verantwoordelijkheid’ van het Ministerie van BzK en zullen onder meer dienen als input voor een bestuurlijke veiligheidsdialoog binnen de Drechtsteden.

In een advies aan de minister van Infrastructuur en Milieu (I&M) heeft het Adviescollege toetsing regeldruk Actal aangegeven dat deze het niet nodig en niet wenselijk vindt dat op aangewezen zwemlocaties toezicht verplicht wordt gesteld. In het advies verwijst Actal naar het onderzoek dat Crisislab eerder dit jaar uitvoerde in opdracht van RGV. De conclusies die Crisislab trok worden door Actal herhaald. Het adviescollege benadrukt bovendien het belang van informatievoorziening, waarmee burgers op hun eigen verantwoordelijkheid worden gewezen.

Een kopie van de brief van Actal aan de minister van I&M is hier te lezen.

Het eerder door Crisislab geschreven rapport kunt u hier vinden.

Astrid Scholtens heeft samen met Jan Jorritsma, hoofd Multidisciplinair Veiligheidsbureau Drenthe, een artikel geschreven over een zelfredzaamheidsoefening die eerder dit jaar in Drenthe werd gehouden. Het artikel ‘Balanceren tussen loslaten en zorgen’ is verschenen in de oktober-editie van het Magazine Nationale Veiligheid en Crisisbeheersing.

Tijdens de oefening stond een bosbrand centraal die de veiligheid van 125 gasten op een camping bedreigde. De overheid richtte zich volledig op het bestrijden van de brand, terwijl de camping buiten het zicht van de hulpverleners werd ontruimd door het personeel van de camping met hulp van de gasten. Niet alleen bleek opnieuw de vitaliteit en zelfredzaamheid van de samenleving, maar ook dat het optreden van de overheid, omdat zij nog steeds moeilijk kan loslaten, nog onvoldoende anticipeert op zelfredzaamheid.

Het artikel, getiteld ‘Balanceren tussen loslaten en zorgen’, is hier te lezen.

Het hele evaluatie-rapport is hier te vinden.

Het artikel ‘De effectiviteit van de operationele politiebriefing’, geschreven door Astrid Scholtens, Ira Helsloot en Jelle Groenendaal, is genomineerd voor de prijs ‘Beste artikel Tijdschrift voor de Politie 2012/13’. In het artikel worden de uitkomsten beschreven die het onderzoek naar de operationele politiebriefing heeft opgeleverd. Participerende observatie gedurende 17 briefings toonde aan dat slechts 31% van de informatie wordt onthouden.

De andere genomineerden zijn Jan Nap (‘Belang-stellend ontwikkelen van de politiepraktijk’), Bob Hoogenboom (‘Gradaties van loyaliteit en leiderschap’) en Peter van der Velden, Mark Bosmans & Susan Brekveld (‘Politiestress: feiten en mythes’).

De winnaar wordt op vrijdag 8 november, tijdens het jubileumcongres van het Tijdschrift voor de Politie in Apeldoorn bekend gemaakt.

Het artikel van Ira Helsloot, Astrid Scholtens en Jelle Groenendaal is hier te lezen.

In opdracht van de Commissie Politie & Wetenschap doet Crisislab onderzoek naar de grenzen van professionalisering bij de politie. De vraag die hierbij centraal staat is of de ingezette verbeterprocessen ook daadwerkelijk tot een betere kwaliteit leiden. Of moet worden geconcludeerd dat verbeteracties als meer protocollering en het streven naar een hoger opleidingsniveau juist averechts werken, dat wil zeggen wel  geld kosten maar niet bijdragen aan de effectiviteit van kerntaken als opsporing? Crisislab focust zich binnen het onderzoek enerzijds op het werk van wijkagenten, waarbij participatieve observatie binnen verschillende wijkbureaus in Den Haag wordt uitgevoerd. Anderzijds wordt gekeken naar de meerwaarde van de invoering van de opleiding voor recherchekundigen, een proces dat in 2005 is ingezet om meer hoger opgeleiden binnen de recherche te krijgen. Het onderzoek, dat in samenwerking met emeritus hoogleraar Piet van Reenen wordt uitgevoerd, loopt beoogd tot eind januari.

In opdracht van de gemeenten Amsterdam, Zaandam en de provincie Noord-Holland heeft Crisislab samen met DHV een rapport opgeleverd over de mogelijkheden voor plaatsing van windmolens in het havengebied en de bijbehorende redelijke veiligheidsmaatregelen. De samenvattende beschouwing van Ira Helsloot vindt u hier.

In opdracht van Brandweer Twente is Crisislab dit najaar gestart met het implementeren van het commandovoeringsmodel FABCM voor Officieren van Dienst (OvD’s). FABCM is erop gericht om de commandovoering door OvD’s (dat wil zeggen het nemen van beslissingen onder hoge tijdsdruk, onzekerheid en dynamiek en vervolgens het communiceren en monitoren van deze beslissingen) te verbeteren zodat zij beter in staat zijn om tijdens een brandweeroptreden ‘het verschil’ te kunnen maken.

De introductie van FABCM bestaat uit verschillende onderdelen. In de eerste plaats wordt het FABCM model in een interactieve werkvorm uitgelegd met groepen OvD’s tijdens drie vakbekwaamheidsdagen. In de tweede plaats wordt het optreden van alle OvD’s tijdens de zogeheten ‘slotoefeningen’ (pelotonsoefeningen met ‘echte’ veldeenheden) waargenomen en nabesproken met behulp van de FABCM methodiek. Hierbij wordt ook gebruik gemaakt van helmcamera’s. In de derde plaats is aan de hand van het FABCM model een oefencarrousel ontwikkeld. De oefencarrousel bestaat uit verschillende korte oefeningen waarin OvD’s leren om nog beter het verschil te kunnen maken. Crisislab ondersteunt Brandweer Twente bij het verzorgen van de presentaties, de waarneming van OvD’s en het ontwikkelen van de oefenscenario’s. De introductie van FABCM binnen Brandweer Twente is de opmaat naar een uitgebreider programma gericht op het verbeteren van de commandovoering dat volgend jaar binnen Brandweer Twente van start zal gaan. FABCM zal hierin een centrale plaats innemen.

In de tweede uitgave van het vakblad Cogiscope (2013) schrijft Ira Helsloot over disproportionele beleidsmaatregelen op het gebied van psychosociale nazorg. Rampen en incidenten op andere veiligheidsterreinen hebben in het verleden geleid tot kostbare maatregelen als gevolg van risico- regelreflex (ter illustratie noemt hij de legionellabesmetting in Bovenkarspel). Het advies van Helsloot aan de professionals op het gebied van psychosociale zorg luidt dan ook dat zij psychosociaal veiligheidsbeleid niet moeten baseren op dergelijke emotie gedreven afwegingen, maar wel een rationele afweging moeten maken om de Nederlandse bevolking zo effectief en efficient van veiligheid te bedienen.

Het volledige artikel leest u hier.