Archief

Ira Helsloot reageert namens Crisislab op het tragische ongeval in Haaksbergen op Radio 1 en Nieuwsuur. Het incident laat zien dat het voor gemeenten bijna ondoenlijk is om gedetailleerde vergunningen af te geven voor alle mogelijke activiteiten. Praktisch gesproken ontbreekt de expertise daarvoor, principieel moet de overheid oppassen daarmee de verantwoordelijkheid op zich te nemen. Mechanismen van verzekerde risicoaansprakelijkheid lijken beter geschikt om maatschappij en overheid te beschermen.

Crisislab heeft meegewerkt aan de totstandkoming van de nieuwe visie op risicobeleid van de provincie Noord-Brabant. Uitgangspunt van dit nieuwe risicobeleid is niet langer het streven om op voorhand alle gevaren in te dammen. De eerste stap in de beoordeling van een risico is een bestuurlijke afweging van alle belangen die in het geding zijn. Noord-Brabant let daarbij op de mogelijke schade die een risicovolle activiteit kan toebrengen aan mens en samenleving. Even serieus kijkt zij echter naar de mogelijke opbrengsten van de activiteit in termen van bijvoorbeeld economische ontwikkeling, aantal arbeidsplaatsen en de bereikbaarheid en aantrekkelijkheid van een stad of regio. Over deze afweging en het daaruit voortvloeiende besluit wil zij transparant en publiekelijk verantwoording afleggen. Het volledige document is hier te vinden.

Crisislab draagt via verschillende sporen bij aan de visievorming van de overheid op een nieuw en redelijker risicobeleid. Zo heeft Ira Helsloot opgetreden als externe reviewer van het advies van de Raad voor Leefomgeving en Infrastructuur voor het advies: ‘Agendapunten voor een nieuw risicobeleid’. Dit advies is mede basis voor de nota van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu: ‘Bewust Omgaan Met Veiligheid: R0de Draden’ dat op 18 augustus naar de Eerste Kamer is gestuurd.

In de nota wordt verder onder andere het Crisislab onderzoek ‘Risico’s en gevaren in de Drechtsteden. Hoe kijken bewoners er tegenaan?’ geciteerd dat het volgende laat zien:

– Het algemeen publiek zou in meerderheid op basis van een rationele afweging besluiten over risicobeleid. Bijvoorbeeld: hoewel mensen het lastig vinden om kleine kansen getalsmatig te begrijpen (“wat betekent precies één-op-de-miljoen jaar?”), kunnen ze heel goed ongevalskansen en –effecten in perspectief zien;

– De bij een klein risico betrokken burgers wensen in meerderheid dat de overheid meer investeert in dat risico;

– Nader geïnformeerd zou echter een meerderheid van dezelfde betrokken burgers als bestuurder niet investeren in verdere verkleining van dat kleine risico.

Nationaal Coördinator Crisisbeheersing en Terrorismebestrijding Dick Schoof en Ira Helsloot discussiëren over wat redelijk veiligheidsbeleid is. De discussie gaat specifiek over de beveiliging van de Nucleaire Top in Den Haag in maart 2014.

Klik hier voor het volledige verslag: Dit veiligheidsbeleid kost mensenlevens.

De door Crisislab en de Universiteit Radboud Nijmegen uitgevoerde evaluatie van de Wet justitiële en strafvorderlijke gegevens (Wjsg) is door de minister van Veiligheid en Justitie aan de Tweede Kamer aangeboden. In de begeleidende brief onderschrijft de minister de conclusies en neemt hij de aanbevelingen over. De evaluatie is uitgevoerd in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC). Meer informatie over de rapportage vindt u hier.

Het driejarige Europese FP7-onderzoeksproject COncORDE (Development of Coordination Mechanisms During Different Kinds of Emergencies) dat Crisislab in een consortium met 13 partners uit 10 verschillende landen uitvoert, is in mei 2014 van start gegaan. Voor meer informatie klik hier.

Van 4 tot 6 juni vond in Helsinki het 2014 Civil Protection Group (CPG) Seminar van de NAVO plaats dat als thema had Paradigm Shift in Planning for Large-scale Emergencies. Ira Helsloot (aangesteld als CPG-expert namens Nederland), Andre Velasquez (directeur region 5 FEMA) en Bengt Sundelius ( hoogleraar Uppsala University en Swedish civil contingencies agency) hielden plenaire voordrachten over de noodzaak om van de klassieke ‘fantasy planning’ af te stappen. Nieuwe realistische vormen van voorbereiding op (inter)nationale crises zijn noodzakelijk vooral in deze tijd waarin budgetten onder druk staan. De startconstatering was dat de feitelijke voorbereiding op nationale rampen alleen maar achteruit holt. Elke spreker verkende oplossingen om de kloof tussen praktijk en plannen te dichten. Velasquez zette sterk in op ‘whole community planning’ maar vertelde eerlijk over de worsteling om dat georganiseerd te krijgen. Sundelius gaf onder andere aan dat voorbereiding gericht moet zijn om bestuurders te helpen niet in bekende valkuilen te laten vallen, zij moeten immers zorggedragen voor de ‘sense and meaning making’ die cruciaal is bij crises. Helsloot pleitte voor een paradigmashift waarbij de overheid zich niet meer voorbereid op het top-down ledien van het leiden van de samenleving bij crises maar juist op het faciliteren van en invoegen bij (zelf)redzame initiatieven die de samenleving onderneemt. Uiteindelijk moet het seminar leiden tot een nieuwe visie van de NAVO op haar rol bij civiel-militaire samenwerking.

Verschillende media hebben aandacht besteed aan de beveiliging rondom de Nuclear Security Summit (NSS), die op 24 en 25 maart wordt gehouden in Den Haag. In deze berichtgeving heeft Ira Helsloot zijn licht laten schijnen over de hoge kosten van de beveiliging, waarbij naar zijn inzien te weinig een kosten- batenanalyse is gemaakt. Dit past in het beeld, zeker rondom grote evenementen, waarin naar absolute veiligheid wordt gestreefd en zelfs risico’s met een zeer kleine kans tegen zeer hoge kosten worden voorkomen.

Helsloot kwam onder meer aan het woord in kranteninterviews in De Volkskrant en regionale dagbladen (De Persdienst) en tijdens een televisie-optreden op TV Gelderland. Het interview in de regionale dagbladen is hier te vinden, het tv-gesprek van zondag 23 maart j.l. vindt u op deze site.

In opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en het samenwerkingsverband van de Drechtsteden heeft Crisislab een burgeronderzoek uitgevoerd binnen de Drechtsteden. Burgers zijn bevraagd over hun perceptie van en visie op de risico’s die voortkomen uit enerzijds het spoorvervoer van gevaarlijke stoffen en anderzijds buitendijks wonen.

Middels flitsinterviews (afgenomen op diverse markten), 1-op-1 interviews en focusgroepen met burgers is onderzocht hoe mensen denken over onder andere de grootte van het risico, de eigen verantwoordelijkheid van mensen en gewenste maatregelen en/of communicatie vanuit de overheid.

Het onderzoekt onderschrijft eerdere bevindingen dat burgers vanuit verschillende perspectieven anders tegen risico’s en de verantwoordelijkheden daarvoor aankijken. Het algemeen publiek zou in meerderheid op rationele basis beslissen over risicobeleid. De bij een klein risico betrokken bewoners wensen in meerderheid dat de overheid meer investeert in het risico, maar als hen wordt gevraagd hoe zij als minister zouden handelen, dan blijkt dat deze betrokken bewoners in meerderheid niet zou investeren in verkleining van het risico.

Belangrijke andere conclusies in het onderzoek zijn:
– Burgers zijn risico-realisten
– Burgers zouden als minister niet (meer geld) investeren in preventie maar eerder in schadevergoeding
– Burgers worstelen met de consequentie van vrijwillig extra risico nemen
– Burgers dichten de gemeente een beperkte verantwoordelijkheid voor risicobeheersing toe

De resultaten van het onderzoek maken deel uit van het programma ‘Risico’s en Verantwoordelijkheden’ van het Ministerie van BzK en hebben onder meer gediend als input voor een bestuurlijke veiligheidsdialoog binnen de Drechtsteden.

Het rapport van het burgeronderzoek is hier te vinden.

In het kader van het FP7-project COSMIC (The Contribution of Social Media in Crisis Management) heeft de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid samen met Crisislab een workshop georganiseerd over de rol van nieuwe/social media binnen crisiscommunicatie- en management. De workshop vond op donderdag 27 februari j.l. plaats op de Radboud Universiteit in Nijmegen.

Tijdens de bijeenkomst, die door zo’n vijftig betrokkenen uit het werkveld werd bezocht, werden zowel nieuwe inzichten gedeeld als ook ervaringen van gasten verzameld. Gastsprekers uit Nederland waren Henk van der Linden (projectmanager social media bij de Nationale Politie), Antoin Scholten (burgemeester van Venlo), Martijn Kriens (social media-expert van iCrowds) en, namens Crisislab en de Radboud Universiteit, hoogleraar Besturen van Veiligheid Ira Helsloot.

Een verslag van de workshop zal binnenkort te vinden zijn op de website van COSMIC.

Ira Helsloot tijdens workshop COSMIC op Radboud Universiteit in Nijmegen

In opdracht van Brandweer Hollands Midden verzorgt Crisislab dit voorjaar verschillende workshops commandovoering voor Officieren van Dienst (Ovd) en Hoofdofficieren van Dienst (HOvD). Tijdens de workshops staat het FABCM centraal en hoe dit brandweerofficieren kan helpen om hun commandovoering te verbeteren.

Crisislab organiseert voor verschillende brandweerregio’s in Nederland operationele oefeningen voor brandweerofficieren in het kader van onderzoek naar de betekenis van effectieve commandovoering.

Crisislab is verantwoordelijk voor de oefenscenario’s en/of de waarneming van de brandweerofficieren. Het onderzoek bestaat onder meer uit het analyseren van de videobeelden die tijdens de trainingen van het optreden van de brandweerofficieren worden gemaakt.

De regio’s die nu participeren zijn Gelderland-Zuid, Drenthe, Groningen en Friesland.

In het kader van het programma Risico’s en Verantwoordelijkheden van het ministerie van BzK heeft Crisislab meegewerkt aan het opstellen van tien gouden tips, die tijdens het VGS-congres 2013 ‘Gemeentesecretaris in Veiligheid’ zijn gepresenteerd. Het betreft tien kwaliteitscriteria voor de ontwikkeling van gemeentelijke organisaties op het terrein van veiligheid.

De tien kwaliteitscriteria zijn hier te vinden.

In opdracht van het ministerie van Economische Zaken heeft Crisislab een onderzoek uitgevoerd naar bouwstenen voor een redelijk en begrijpelijk aardbevingsrisicobeleid in de provincie Groningen.

Onder redelijk wordt verstaan dat de kosten en baten van het beleid in evenwicht zijn. Onder begrijpelijk wordt verstaan dat het beleid voor niet direct deskundigen zoals burgers, volksvertegenwoordigers en bestuurders rationeel te begrijpen is. Dit is een eerste voorwaarde voor een breed draagvlak voor het beleid.

Voor de aankomende twee tot drie jaar weten we met grote zekerheid dat bij gelijkblijvende productie het aardbevingsrisico hoogstens beperkt toe zal nemen. De huidige wetenschappelijke onzekerheid over de ontwikkeling van het risico op middellange termijn van meer dan drie jaar betekent dat nader onderzoek naar ontwikkeling en beheersingsmogelijkheden van het risico op deze middellange termijn voortvarend plaats moet vinden. De op dit moment nog zeer verschillende visies van experts moeten meer in samenhang worden gebracht omdat te snelle deeladviezen niet werkelijk behulpzaam zijn voor de noodzakelijke integrale besluitvorming.

Het door Crisislab geschreven rapport is hier te lezen.

In opdracht van de branchevereniging van zorgorganisaties ActiZ is Crisislab een onderzoek gestart naar de betekenis van redelijk brandveiligheidsbeleid in de (ouderen)zorg.

Het onderzoek moet in de eerste plaats leiden tot een conceptuele visie op ‘verantwoord brandveiligheidsbeleid’ waarmee zorgondernemers en zorgbestuurders binnen het wettelijk kader kunnen beslissen welk niveau van brandveiligheid (en de bijpassende investeringen) redelijk is.

In de tweede plaats is het doel een handleiding te ontwikkelen voor lijnmanagers en BHV coördinatoren, waarin een praktische vertaling van de conceptuele visie voor verschillende soorten zorgorganisaties gegeven wordt.

Wij evalueren zelftesten die in het kader van de Staat van de rampenbestrijding jaarlijks in de veiligheidsregio’s plaatsvinden.

Wij voeren deze evaluaties volgens eenzelfde format uit.

In de eerste plaats stellen we een evaluatie op waaruit blijkt of de crisisorganisatie heeft voldaan aan de toetsingscriteria van de Inspectie Veiligheid en Justitie (voormalig IOOV). Deze evaluatie dient als verantwoordingsrapportage voor de Inspectie VenJ.

In de tweede plaats stellen wij een (separate) evaluatie op over het functioneren van de crisisorganisatie op systeemniveau. Deze evaluatie is bedoeld voor de veiligheidsregio/gemeenten. Met de bevindingen kan/kunnen de veiligheidsregio/gemeenten de crisisorganisatie optimaliseren. Het gaat hier nadrukkelijk om een systeemevaluatie zodat geen uitspraken worden gedaan over het teamfunctioneren en/of het individueel functioneren van de deelnemers.

In 2012 voerden wij de evaluatie van de zelftest in de Veiligheidsregio Utrecht uit.

In 2013 voerden wij de evaluatie van de zelftest in de Veiligheidsregio Drenthe uit.

In 2014 voerden wij de evaluatie van de zelftest in de Veiligheidsregio Twente uit.

De eerste concepten van rapporten van het Europese FP7-project COSMIC, waarvan Crisislab één van de partners is, zijn openbaar gemaakt. Het betreft ten eerste een rapport over de maatschappelijke impact van crises en rampen en ten tweede een rapport over search and rescue actions, waarbij is gekeken naar verschillende soorten rampen en lessen die daaruit getrokken zijn.

In COSMIC, dat staat voor ‘Contribution Of Social Media in Crisis management’ wordt onderzoek gedaan naar de toepassing van nieuwe innovatieve informatietechnologieën, zoals sociale media, door hulpverleners tijdens crisissituaties. Crisislab werkt binnen dit project samen met onderzoekers en hulpverleners uit het Verenigd Koninkrijk (Trilateral Research & Consulting), Griekenland (Hellenic Rescue Team en European Dynamics), Turkije (Koc University), België (Public Safety Communication Europe) en Nederland (Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid).

In opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het ministerie van Veiligheid en Justitie doet Crisislab onderzoek naar de inzet van superpromoters voor risico- en crisiscommunicatie. De gedachte achter deze inzet is dat enthousiasme bij het doorgeven en/of verkondigen van een boodschap cruciaal is om de boodschap geaccepteerd en nageleefd te krijgen.

Het onderzoek betreft primair een literatuurstudie naar het gebruik door de overheid van superpromoters voor risico- en crisiscommunicatie. Daarnaast zal via het uitdiepen van enkele cases, door deze te ‘doorlopen’ met betrokkenen, gekeken worden of inzichten over superpromoters uit de algemene literatuur ook van toepassing zijn op hun inzet voor risico- en crisiscommunicatie.

Platform 31 heeft in de nieuwsbrief op haar website aandacht besteed aan de G32-studiemiddag ‘Risicomanagement in de jeugdzorg’, die op 14 november j.l. werd gehouden. Tijdens deze bijeenkomst was Ira Helsloot één van de sprekers. Hij ging daar in op de mogelijke aanwezigheid van de risico-regelreflex in de jeugdzorg en waarschuwde gemeenten voor disproportioneel (veiligheids)beleid en inefficiënte uitvoering in de jeugdzorg.

Platform31 is een netwerkorganisatie die kennis ontwikkelt, duidt en verspreidt over maatschappelijke thema’s binnen stad en regio. Het bericht op de website is hier te lezen.

Tijdens de G32-studiemiddag werd ook het rapport gepresenteerd waaraan, namens Crisislab, Nivine Melssen en Ira Helsloot een bijdrage leverden. Dit rapport is hier te downloaden.

Voor het programma Risico’s en verantwoordelijkheden van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft Crisislab bijgedragen aan een verkennende bestuurlijke analyse van de risico-regelreflex in de jeugdzorg. Hierbij staat de vraag centraal in hoeverre incidenten een disproportionele invloed hebben op het veiligheidsbeleid in de jeugdzorg. Enkele mogelijke oplossingsrichtingen worden genoemd die passen bij de decentralisatie waartoe voor jeugdzorg  besloten is. De uitkomsten van het onderzoek zijn op de G32-studiemiddag ‘Risicomanagement in de Jeugdzorg’, die plaatsvond op 14 november 2013, gepresenteerd.

Het rapport met als titel Risico-regelreflex in de Jeugdzorg is hier te lezen.