Lopende onderzoeken

De gemeente Amsterdam denkt momenteel na over nieuwe oeververbindingen specifiek voor voetgangers en fietsers over het IJ die Amsterdam Noord en Centrum beter moeten verbinden.

Het meest ver is de gemeente met het ontwerp voor de Oostbrug. Deze bestaat grof gezegd uit drie delen: een beweegbaar brugdeel (val) over een vaargeul, een tussendeel dat het IJ grotendeels overspant en nog een beweegbaar brugdeel (val) over een vaargeul.

Een belangrijk detailvraagstuk is het openingsregime van de beweegbare brugdelen. In opdracht van het ingenieursbureau van de gemeente Amsterdam voert Crisislab een onderzoek uit waarin de volgende onderzoeksvraag wordt beantwoord:

Is het systeem Oostbrug zodanig in te richten dat twee brugvallen gelijktijdig open kunnen staan (bediend kunnen worden) zonder onacceptabele veiligheidsrisico’s? En zo ja: aan welke voorwaarden moet dan worden voldaan?

Het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) heeft een kosten-batenanalyse uitgevoerd van de mogelijke renovatie van enkele balgstuwen die onderdeel uitmaken van het stelsel van BWO-keringen uit de jaren zestig van de vorige eeuw. Deze zijn bedoeld om de schade na een dijkdoorbraak veroorzaakt door oorlogshandelingen te beperken. Crisislab voert een review uit van de berekeningen inclusief gehanteerde uitgangspunten.

In de herstelperiode na de Tweede Wereldoorlog zijn diverse nieuwe constructiemethodes gebruikt om hoogbouw te realiseren. Een betonbesparende methode was het gebruik van tralieliggers. Al deze hoogbouw is nu over de ‘ontwerpleeftijd’ heen zodat de vraag rijst wat een optimale lange termijn omgang is met deze constructies: versterken of sloop-nieuwbouw. Crisislab ondersteunt woningcorporatie Talis bij het nadenken over deze keuze voor een complex met tralieliggers.

De veiligheid van overwegen staat na enkele recente incidenten in het beleidsmatige brandpunt van belangstelling. Geconstateerd is dat er momenteel geen expliciete veiligheidsnormering beleidsmatig is vastgesteld zodat (ook) niet geanalyseerd kan worden of / welke overwegen voldoende veilig zijn.

Geen misverstand: er is vanuit de zijde van ProRail en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) al veel werk verzet en een aanzienlijke investering gepleegd om de volgens expert opinion meest risicovolle overwegen veiliger te maken.

In opdracht van het ministerie van I&W voert Crisislab een onderzoek uit naar hoe een veiligheidsnormering voor spooroverwegen er concreet uit zou kunnen zien, hoe deze concreet te berekenen en wat toepassing ervan laat zien voor de veiligheid van Nederlandse spooroverwegen.

We sluiten daarvoor aan bij het veiligheidskader voor spooractiviteiten dat ProRail met ondersteuning van Crisislab aan het ontwikkelen is. Het veiligheidskader i.o. bestaat uit strategische (bestuurlijke) uitgangspunten zoals dat het individueel risico normerend is volgens de gangbare Nederlandse beleidsmatige visie daarop (sinds de Nota Omgaan met Risico’s uit 1989) en uit rekenvoorschriften om de gevraagde berekeningen te kunnen maken.

Crisislab ondersteunt de OECD bij enkele projecten op het gebied van redelijk veiligheidsbeleid en slimme vergunningverlening voor de energietransitie in o.a. Litouwen.

In opdracht van de Veiligheidsregio Twente verzorgt Crisislab een tweedaagse waarin de ruggengraat van de crisisorganisatie (de gouden lijn genoemd) wordt bijgeschoold. Ongeveer tien jaar geleden introduceerde de veiligheidsregio met ondersteuning van Crisislab een nieuwe slagkrachtige crisisorganisatie die bestaat uit twee lagen.

In opdracht van het bestuur van woningcorporatie Portaal voert Crisislab een evaluatie uit van haar calamiteitenplan.

Onontplofte explosieven op de zeebodem (UXO) zijn een risico voor werkzaamheden op de zeebodem zoals kabelleggen voor windparken op de Noordzee. Momenteel wordt hier op basis van worst case aannames preventief beleid gevoerd door TennneT. In de afgelopen jaren is door TenneT veel onderzoek uitgevoerd naar de verschillende aspecten van het UXO-risico zoals kans op aantreffen, kans op explosie en mogelijke effecten. Aan Crisislab is gevraagd de resultaten van die onderzoeken te vertalen naar een voorstel voor proportioneel UXO beleid.

Er bestaat al lange tijd een zorg over het risico dat door de drukte op perrons mensen in de spoorbak geduwd kunnen worden. Eerder onderzoek van Crisislab liet zien dat dit wereldwijd nog niet lijkt te zijn voorgekomen. Een reden daarvoor kan zijn dat vervoersbedrijven en stationbeheerders zeer alert zijn en preventief maatregelen nemen.

De vraag van NS, ProRail en ministerie van IenW aan een consortium van Arane en Crisislab is wat de kantelpunten in bijvoorbeeld personenaantallen op het perron zijn waarboven het risico op perronveiligheidsincidenten onacceptabel toeneemt. Wat zijn daarvoor dan ook proportioneel te nemen maatregelen?

Net als de afgelopen twee jaren ondersteunen wij in opdracht van het ministerie van EZK de werkgroep Bestuurlijk Overleg voor een Veilige Energietransitie in Nederland (BOVEN).

De werkgroep BOVEN, waarin lokale en regionale collega-bestuurders zijn verenigd, is opgericht om lokale en regionale overheden te helpen bij de energietransitie. Bij de realisering van de energietransitie spelen lokale en regionale overheden immers een cruciale rol en komen bestuurders voor complexe opgaven te staan. Meer precies zoekt BOVEN naar manieren om het bestuurlijke perspectief op veiligheids- en gezondheidsrisico’s te combineren met de bestuurlijke opgave om de energietransitie te realiseren.

Onze ondersteuning bestaat in 2023 onder meer uit de volgende activiteiten:

• het organiseren symposium van BOVEN en representatie tijdens 2 andere RES-congressen
• het opstellen van een bestuurlijke handreiking over decentrale energieopslag
• het opstellen van een bestuurlijke handreiking over goede praktijken van communicatie en participatie van de samenleving bij de energietransitie.

De afgelopen twee jaar hebben wij de werkgroep BOVEN onder meer ondersteund door:

• het ontwikkelen van een instrument om risico’s integraal te kunnen afwegen (2023).
• het schrijven van de Bestuurlijke handreiking ‘Omgaan met waterstofrisico’s’ (2022)
• het organiseren van het symposium Burgerbetrokkenheid bij de risico’s en onzekerheden van de energietransitie en het opstellen van de leerpunten ervan in een rapportage (2022)
• het schrijven van de Bestuurlijke handreiking ‘Omgang met veiligheidsrisico’s van de energietransitie’ (2021)
• het uitvoeren van een onderzoek naar de (juiste) omgang met actiegroepen (2021).

In opdracht van het programma Politie en Wetenschap (P&W) ondersteunt Crisislab het basisteam Hoeksche Waard om de noodhulp te ontlabelen (dat wil zeggen dat er geen aparte noodhulporganisatie meer is) waardoor meer en beter invulling gegeven kan worden aan gebiedsgebonden politiewerk.

Deze ondersteuning is een vervolg van ons onderzoek Naar een efficiëntere noodhulp. In dit onderzoek, dat we ook in opdracht van P&W hebben mogen uitvoeren, hebben we drie experimenten in drie verschillende basisteams uitgevoerd om de noodhulp beoogd efficiënter vorm te geven. Een van de drie experimenten was het ontlabelen van de noodhulp. De ervaringen die we daarmee hebben opgedaan, worden gebruikt bij het traject in de Hoeksche Waard.