Archief

Crisislab ondersteunt inhoudelijk het project Bevolkingszorg op orde dat in opdracht van het Veiligheidsberaad wordt uitgevoerd onder voorzitterschap van Piet Bruinooge, burgemeester van Alkmaar en tevens voorzitter veiligheidsregio Noord Holland-Noord. Klik hier voor meer informatie.

In het eerste Magazine nationale veiligheid en crisisbeheersing van 2012 bespreken Ira Helsloot en Astrid Scholtens het boek ‘Hoe overleef ik een crisis? Hoe word je zelfredzaam bij rampen’ en legt Barry van ’t Padje met Andrea Naphegyi uit wat de burger écht verwacht van risicocommunicatie door de overheid.

In opdracht van het programma Politie en Wetenschap (CPW) gaat Crisislab een onderzoek uitvoeren naar de effectiviteit van de briefing binnen de Nederlandse politie. Dit onderzoek moet inzicht geven in wat er in de communicatiewetenschappen en psychologie bekend is over de wijze waarop een briefing het beste vormgegeven kan worden wil deze ook daadwerkelijk bij uitvoerende politiemensen beklijven. Daarnaast probeert dit onderzoek te achterhalen wat de aantoonbare effectiviteit van de briefing is in de huidige praktijk. Hiertoe wordt een participatief onderzoek uitgevoerd in verschillende regio’s.

Het resultaat van dit onderzoek is hier terug te vinden.

Ira Helsloot is aangesteld als tijdelijk raadslid bij de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) ten behoeve van haar adviestraject over risico’s en verantwoordelijkheden. De ROB adviseert de regering over het functioneren en de inrichting van het openbaar bestuur in Nederland. In dit adviestraject buigt zij zich over de beste wijze waarop de Nederlandse overheid met risico’s en incidenten kan omgaan zodanig dat de overheid het vertrouwen van de Nederlandse burger behoudt.

Crisislab brengt op dit moment advies uit aan de Kirgizische overheid in opdracht van de Wereldbank over de herziening van haar inspectiestelsel. Een belangrijke rol is daarbij weggelegd voor nieuwe wet- en regelgeving met als doel het invoeren van een risicogericht inspectiebeleid, waarbij de te inspecteren bedrijven een garantie tegen onrechtmatige (lees corrupte) inspecties krijgen. Dit wordt onder andere gerealiseerd door meer transparantie te bieden middels het invoeren van een e-inspectieregister, waarin voor iedereen zichtbaar is welke bedrijven geïnspecteerd zijn (of gaan worden) en wat de resultaten van de inspectie zijn.

Tijdens de behandeling van vragen uit de zaal na de presentatie van Ira Helsloot bij de opening van de Noordelijke Meldkamer op 28 november kwam het niet functioneren van het sirenenetwerk aan bod. Deze stelling haalde de Leeuwarder Courant als ‘nieuws’. Voor de nuchtere Nederlandse burger was het echter helemaal geen nieuws zo bleek uit een mail die spontaan naar Crisislab werd gestuurd: de sirene is buiten en binnen slecht hoorbaar, de suggestie dat geluidswagens van de politie zouden helpen of dat de rampenzender meteen in de lucht komt wordt terecht niet geloofd en bij een ramp moet je sowieso voor jezelf zorgen. Voor de gehele tekst van de mail klik hier.

In het blad Gevaarlijke Lading betogen Ira Helsloot en Barry van ’t Padje dat effectieve risicocommunicatie bestaat uit het communiceren van gevaar. Dus niet – zoals vaak wordt gedacht – uit geruststellen. De Nederlandse burger redeneert namelijk met gezond verstand en gelooft dat transportbedrijven vanuit weloverwogen eigenbelang de veiligheid op orde (willen) hebben. Maar als burgers het gevoel krijgen dat er iets wordt verzwegen, dan slaat de bezorgdheid toe. Klik hier voor het artikel en hier voor het onderzoek waar aan gerefereerd wordt.

Het onderzoek naar wat burgers écht verwachten van risicocommunicatie door de overheid, in opdracht van de Veiligheidsregio Utrecht, is afgerond. De belangrijkste verwachting van de burger is dat overheden integer handelen en communiceren. Enigszins contra-intuïtief bedoelt de burger hier ook mee dat overheden weerstand zouden moeten bieden tegen het opportunisme dat de burger soms zelf vertoont. Overheden moeten het algemeen belang voor ogen houden en zullen daarom noodzakelijkerwijs soms het belang van een individuele burger schaden. Daar eerlijk over communiceren is de strenge norm die de burger de overheid oplegt. Klik hier voor meer informatie.

De Adviesgroep Wonen en Cultuur waarvan Ira Helsloot lid is heeft in november haar advies uitgebracht aan de Minister van Infrastructuur en Milieu over de herziening van het omgevingsrecht. Een van de kernelementen van haar advies is het uitgaan van vier bestuurskundige principes bij de inrichting van de nieuwe Omgevingswet: ‘verantwoordelijkheid vergt bevoegdheid, gezag volgt maatschappelijk belang, financiering volgt gezag, advies dient gezag’. Op basis van deze principes is de adviescommissie tot 15 concrete aanbevelingen. Klik hier om het advies te downloaden.

In opdracht van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie voert Crisislab onderzoek uit naar de vormgeving van crisiscommunicatie als beleidsinstrument op het terrein van voedselveiligheid. Doel van het onderzoek is om de inzichten uit de wetenschappelijke literatuur over crisiscommunicatie, in het bijzonder met betrekking tot voedselveiligheidsincidenten, bijeen te brengen op een wijze die bruikbaar is voor een beleidsverantwoordelijke afdeling en de directie Communicatie.

In het laatste Magazine nationale veiligheid en crisisbeheersing schrijft Ira Helsloot dat “de burger meer op de capaciteiten van de Nederlandse overheid in crisistijd vertrouwt dan gedacht” en dat “betere bovenregionale coördinatie” genoodzaakt is. Klik hier voor het eerste en hier voor het tweede artikel.

In een gastcolumn voor het blad De veiligheidsregio breekt Ira Helsloot een lans voor de komst van echte veiligheidsregio’s, waarin hulpverleningsdiensten integraal bestuurd worden en te dure en ineffectieve respons ingeruild wordt voor effectieve preventie. Klik hier om de column te downloaden.

In opdracht van het ministerie van BZK voert Crisislab onderzoek uit naar risicoaansprakelijkheid in de bouw. In 2008 heeft de commissie Dekker met betrekking tot het toezicht op de bouw de sturingsfilosofie “privaat wat kan, publiek wat moet” geformuleerd. Crisislab onderzoekt hoe een expliciete regeling voor aansprakelijkheidsstelling een instrument voor de overheid kan zijn om vertrouwen in marktpartijen te kunnen hebben en verantwoordelijkheid hard te maken. Klik hier voor meer informatie.

Crisislab ondersteunt de veiligheidsregio’s Gooi en Vechtstreek, Utrecht en Flevoland bij een heroriëntatie op de gemeentelijke processen. Het doel van deze heroriëntatie is om tot een realistische(re) (taak)invulling van de gemeentelijke processen te komen onder andere door een vereenvoudiging van de organisatie. Klik hier voor meer informatie.

Crisislab organiseert samen met G4S een nieuwe vorm van OvD-trainingen voor de brandweer. Gebaseerd op de meest recente wetenschappelijke inzichten waaronder die uit het lopende promotieonderzoek van Jelle Groenendaal heeft Crisislab een nieuwe trainingsvorm ontwikkeld. Centraal staat niet langer de nadruk op het continue rationeel beschouwen van de brandweerinzet maar op het besef dat de OvD slechts een of twee essentiële beslissingen kan nemen. Voor meer informatie klik hier. Cruciaal is dan dat de OvD vervolgens ook toeziet op communicatie en bewuste monitoring. Pilots van deze nieuwe trainingen lopen dit najaar met officieren uit Amsterdam en Kennermerland. Volgend jaar zullen in ieder geval alle officieren uit Gelderland Zuid deelnemen.

Astrid Scholtens’ artikel Controlled Collaboration in Disaster and Crisis Management in the Netherlands, History and Practice of an Overestimated and Underestimated Concept is opgenomen in het volgend jaar te verschijnen boek Complexity in Organization Studies. Vanaf januari 2012 kan het boek hier besteld worden.

Per 1 september 2011 is Ira Helsloot benoemd als bijzonder hoogleraar Besturen van Veiligheid aan de Radboud Universiteit Nijmegen. De leeropdracht richt zich op het onderzoek naar het besturen van veiligheid in bredere zin, dat wil zeggen op de wijze waarop het openbaar bestuur veiligheidsbeleid ontwikkelt, vaststelt en uitvoert. Klik hier voor de volledige beschrijving van het onderzoeksprogramma van de leeropdracht. De leeropdracht wordt financieel mogelijk gemaakt door de Stichting Crisislab en Berenschot.

In een artikel voor het Magazine Nationale Veiligheid en Crisisbeheersing vergelijkt Ira Helsloot de reactie op de EHEC-uitbraak met een op het eerste gezicht totaal andere crisis: het instorten van een vijftal balkons van het splinternieuwe appartementencomplex Patio Sevilla in Maastricht in 2003 waarbij twee doden vielen. Aan de hand van deze vergelijking komt hij tot vier spanningsvelden waar crisismanagers in Nederland en Duitsland mee worstelden.

Crisislab adviseert momenteel de Azerbeidzjaanse overheid in opdracht van de Wereldbank over gebruik van risicogebaseerd en systeemgericht toezicht met name bij brandveiligheid en voedselveiligheid. Azerbeidzjan met de miljoenenstad Baku als hoofdstad is een snel groeiende economie die vooral op de olieopbrengsten drijft. De transitie van het Sovjet systeem van (de droom van) volledige toezicht naar een effectief en efficiënt toezichtstelsel waarbij vooral het midden- en kleinbedrijf niet ‘dood geïnspecteerd’ wordt is nog een lastige opgave. Ook adviseert Crisislab het Finse ministerie van Transport over de kosten en baten van investeringen in tunnelveiligheid.

In de nasleep van de brand in Moerdijk speelt de discussie over wie nu verantwoordelijk is voor het voorkomen en bestrijden van brand op chemische bedrijven. In de visie van Crisislab moet de eigen verantwoordelijkheid van de chemische industrie voorop staan. Voor de bestrijding betekent dat de chemische industrie zelf de middelen daartoe moet organiseren. Zie hier [p. 5 en 6] een artikel hierover in de nieuwsbrief van AYMA, het samenwerkingsverband van de Amsterdamse chemische industrie. Voor inspecties door de overheid betekent dit dat deze ook die verantwoordelijkheid moeten benadrukken (dit is overigens cf. de huidige visie op systeemgericht toezicht) en zich vooral moeten richten op bedrijven die vanwege lage marges de neiging hebben die eigen verantwoordelijkheid marginaal in te vullen. Klik hier voor interview hierover op radio 1.