In het eerste Magazine nationale veiligheid en crisisbeheersing van 2012 bespreken Ira Helsloot en Astrid Scholtens het boek ‘Hoe overleef ik een crisis? Hoe word je zelfredzaam bij rampen’ en legt Barry van ’t Padje met Andrea Naphegyi uit wat de burger écht verwacht van risicocommunicatie door de overheid.

In opdracht van het Platform transportveiligheid heeft Crisislab n.a.v. diverse incidenten in de Schipholspoortunnel een onderzoek uitgevoerd naar het beter benutten en versterken van zelfredzaamheid bij brand in een spoortunnel.

Beschrijving:

Uit het onderzoek blijkt dat vooral in de eerste tien minuten van een incident handelend opgetreden te worden opgetreden. Externe hulpverlening is er vaak nog niet maar is wel onderweg. Daarom zou de handelingsbevoegdheid vooral bij het rijdend personeel van NS moeten worden gelegd. Voor zover mogelijk blijft de bestaande praktijk overeind dat dit gebeurt in overleg met de verkeersleiders van ProRail, maar wanneer communicatie niet of nauwelijks mogelijk is, zouden zij zelf moeten kunnen beslissen. Dit geldt bijvoorbeeld voor het besluit om de trein te evacueren of desnoods door rood sein de  tunnel uit te rijden.

Meer informatie:

Klik hier om het rapport te downloaden.

Minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu is van mening dat de aanbevelingen uit het rapport overgenomen moeten worden. Klik hier voor een persbericht met meer informatie, hier voor een artikel van het NRC, hier van de NOS en hier in het Magazine Nationale Veiligheid. Het rapport kan hier gedownload worden.

In opdracht van het Platform transportveiligheid heeft Crisislab n.a.v. diverse incidenten in de Schipholspoortunnel een onderzoek uitgevoerd naar het beter benutten en versterken van zelfredzaamheid bij brand in een spoortunnel. Minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu is van mening dat de aanbevelingen uit het rapport overgenomen moeten worden. Klik hier voor een persbericht met meer informatie, hier voor een artikel van het NRC, hier van de NOS en hier in het Magazine Nationale Veiligheid. Het rapport kan hier gedownload worden.

Op 27 april jl. zijn tijdens het symposium ‘Lessen en bevindingen over zelfredzaamheid en slachtofferregistratie’ twee onderzoeken van Crisislab aan de minister van V&J, dhr. Ivo Opstelten, overhandigd. Klik hier voor de toespraak van minister Opstelten, hier en hier voor artikelen in het Haarlems Dagblad, hier voor een artikel in de Telegraaf en hier voor een artikel in het Parool. Meer informatie over het boek (Zelf)redzaamheid tijdens de poldercrash is hier te vinden en meer informatie over het boek Slachtofferregistratie in redelijkheid en realiteit hier.

i

Op 27 april as. worden de bevindingen gepresenteerd van het door Crisislab uitgevoerde onderzoek naar de essentiële bijdrage van burgers tijdens de Poldercrash. De vele citaten van passagiers en behulpzame omstanders die zijn opgetekend bieden een uniek inzicht in hun beweegredenen en ervaringen. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de veiligheidsregio’s Kennemerland en Amsterdam-Amstelland. Het programma en de wijze van aanmelding kunt u hier downloaden. ‘(Zelf)redzaamheid tijdens de Poldercrash’ is verschenen in de Crisislab publicatiereeks en is te bestellen via Boom Lemma uitgevers. Klik hier voor meer informatie over het boek en hier voor een artikel over het onderzoek in het Magazine Nationale Veiligheid en Crisisbeheersing.

Auteurs: A. Scholtens en J. Groenendaal
Uitgever: Boom Lemma uitgevers: Den Haag
ISBN: 978-90-5931-661-4
Verschijningsdatum: medio april 2011

Beschrijving:

Op 25 februari 2009 crasht om iets voor half elf ’s morgens tijdens de landing een passagiersvliegtuig van Turkish Airlines in een akker op ongeveer anderhalve kilometer voor de Polderbaan van Schiphol. Het toestel breekt in drie stukken, maar er breekt gelukkig geen brand uit. Aan boord bevinden zich 135 inzittenden waarvan zeven bemanningsleden. Vier passagiers en vijf bemanningsleden, zo blijkt later, overleven het ongeval niet.

Zelfredzaamheid tijdens de Poldercrash geeft een verhalende reconstructie van de handelingen die de passagiers en toegesnelde omstanders hebben uitgevoerd om zichzelf en anderen te redden, en de wijze waarop professionele hulpverleners met de zelfredzaamheid en redzaamheid van hen zijn omgegaan. Aanvullend hierop geven de passagiers, omstanders en de professionele hulpverleners hun perceptie over- en motivatie van hun handelingen.

Dit onderzoek laat zien wat overheden en hulpdiensten kunnen leren van de Poldercrash als het gaat om het handelen van burgers mede in relatie tot het handelen van de professionele hulpverleners. Ook biedt het inzicht in de behoeften van burgers bij een dergelijk ongeval. Het geeft bovendien concrete aanknopingspunten om de zelfredzaamheid en redzaamheid van passagiers en omstanders bij een (gelijksoortig) vliegtuigongeval beter te kunnen benutten en te versterken.

Meer informatie:

Het boek is hier te vinden. Onderdeel van het boek is een fotokatern.

De resultaten van het onderzoek zijn tijdens het symposium ‘Lessen en bevindingen over zelfredzaamheid en slachtofferregistratie’, samen met de resultaten van het onderzoek Slachtofferregistratie in redelijkheid en realiteit, aan de minister van V&J, dhr. Ivo Opstelten, overhandigd. Klik hier voor de toespraak van minister Opstelten, hier en hier voor artikelen in het Haarlems Dagblad, hier voor een artikel in de Telegraaf, hier voor een artikel in het Parool en hier voor een artikel in het Magazine nationale veiligheid en crisisbeheersing.

Het lopende onderzoek van Crisislab naar de mogelijkheid om de essentiële zelfredzaamheid bij brand in spoortunnels te bevorderen nadert haar afronding medio april. Het onderzoeksproces en de tussentijdse resultaten hebben al tot aanpassing van procedures van betrokken partijen geleid. Lees hier een artikel over het onderzoek in FNV Spoor en lees hier het persbericht van FNV bondgenoten.

In opdracht van het Platform transportveiligheid voert Crisislab momenteel een onderzoek uit naar het beter benutten en versterken van zelfredzaamheid bij brand in een spoortunnel.

Op 2 december organiseerde Crisislab in samenwerking met de Brandweer Amsterdam-Amstelland het congres “Zelfredzaamheid in 2011: we gaan beginnen!”. Sprekers waren onder andere Jan van Zanen (Burgemeester Amstelveen), Joe Scanlon (Carleton University, Canada), Peter van Os (Politieacademie) en Ira Helsloot. Van Ira Helsloot kan hier zijn presentatie gedownload worden en er is ook een verslag van het congres geschreven, dat is hier te downloaden.

Crisislab organiseert samen met de Brandweer Amsterdam-Amstelland het congres “Zelfredzaamheid 2011: we gaan beginnen!”. Het conceptprogramma kan nu hier gedownload worden. Aanmelden kan via congres@crisislab.nl.

In haar nieuwste column voor het tijdschrift Alert bespreekt Astrid Scholtens Nederlandse en Franse voorbeelden van zelfredzaamheid. Klik hier om de column te downloaden en hier voor een overzicht van alle columns.

Onder redactie van Ira Helsloot en Barry van ’t Padje (brandweer Amsterdam-Amstelland) is het boek Zelfredzaamheid verschenen waarin concepten, thema’s en voorbeelden door verschillende auteurs, waaronder Pieter Tops, Hans Boutellier en Ton Hol, worden belicht. Voor meer informatie en bestelmogelijkheden klik hier.

Auteurs: Ira Helsloot en Barry van ’t Padje (red.)
Uitgever: Boom Juridische Uitgevers
ISBN: 978-90-8974-311-4
Verschijningsdatum: oktober 2010

Beschrijving

In ‘Zelfredzaamheid’ wordt de discussie van de afgelopen jaren over de betekenis die zelfredzaamheid heeft of kan hebben op het brede domein van veiligheid verdiept en geïllustreerd. Het boek bestaat uit drie delen.

Het eerste conceptuele deel beschrijft wat precies onder zelfredzaamheid wordt verstaan bij fysieke, sociale en psychosociale veiligheidsproblemen en hoe de waardering daarvoor in de loop der jaren is veranderd. Het tweede deel gaat in op generieke en specifieke thema’s die bij zelfredzaamheid spelen. Thema’s die aan de orde komen zijn aansprakelijkheid bij het ‘gebruik’ van zelfredzaamheid door de overheid, communicatie over zelfredzaamheid in het bijzonder richting verminderd zelfredzamen en zelfredzaamheid bij brand en overstromingen. Het derde deel bevat beschrijvingen van twee concrete voorbeelden van zelfredzaamheid en een analyse van een pilot zelfredzaamheidsbevordering.

U kunt het boek hier downloaden.

Het NRC haalt met instemming publicaties van Ira Helsloot aan, die stelt dat de burger een risicorealist is en goed de loze beloften op absolute veiligheid van de overheid doorziet. Momenteel houden burger en overheid elkaar echter in een soort van houdgreep waarbij de narrige burger enerzijds luidkeels roept om beloftes van veiligheid en daarmee de politiek op het verkeerde been zet, terwijl diezelfde burger anderzijds goed de grenzen aan investeringen in nog meer veiligheid begrijpt. Klik hier om het hoofdredactioneel commentaar te lezen.

Ira Helsloot sprak op 12 augustus in de reeks ‘Zomergesprekken’  op Radio 1 over (zelf)redzaamheid van burgers bij zware ongevallen en rampen. Hij betoogde dat burgers ten onrechte te veel van de overheid verwachten bij rampen, maar dat de overheid dit grotendeels ook aan zichzelf te wijten heeft. Volgens Ira Helsloot zijn burgers zeer (zelf)redzaam en doet de overheid er goed aan om dit verder te bevorderen en hier zelf in de planvorming op te anticiperen.

Het 25 minuten durende interview is hier terug te luisteren.

Crisislab heeft Saxion Hogeschool in Deventer ondersteund bij het uitvoeren van een publieksonderzoek naar de (zelf)redzaamheid van burgers voor, tijdens en na de stroomstoring in de Bollenstreek van 9 januari 2010. De stroomstoring was van korte duur en in de beleving van de inwoners van de Bollenstreek daarom van beperkte ernst, maar voor onderzoeksdoeleinden was de casus toch interessant. Al eerder werd door onderzoekers van Crisislab een onderzoek uitgevoerd naar het (zelf)redzame gedrag van burgers tijdens de stroomstoring in de Bommelerwaard die in december 2007 plaatsvond (klik hier om het rapport te downloaden). Het doel van het onderzoek naar de stroomstoring in de Bollenstreek was dan ook om te bekijken in hoeverre de resultaten uit het onderzoek in de Bommelerwaard vergelijkbaar waren. Het rapport met de resultaten van het onderzoek naar de stroomstoring in de Bollenstreek is hier te downloaden.

In haar nieuwe column legt Astrid Scholtens uit waarom, in bijvoorbeeld extreme weersituaties, bewindslieden aan burgers uit moeten durven leggen dat de overheid niet altijd alles op kan lossen of niet altijd overal op voorbereid kan zijn. Klik hier voor de column en hier voor een overzicht van alle columns.

Naar aanleiding van het jaarlijkse congres van de American Political Science Association (APSA) schreven Ira Helsloot en Sandra Quinn een paper over de manier waarop overheden zich voorbereiden op de mogelijke uitbraak van een pandemie. Helsloot en Quinn beargumenteren dat overheidsplannen te weinig rekening houden met de inbreng van burgers: slechts met een integrale aanpak, waarbij burgers, maatschappij en overheid zich op een pandemie voorbereiden kan sprake zijn van een optimale planning. De paper kan hier gedownload worden.

In haar nieuwe column, voor GRIP4, vraagt Astrid Scholtens zich af of de eenzijdige onderzoeksfocus naar het intern functioneren van crisisorganisaties niet het gevolg heeft dat er te weinig gekeken wordt naar de hulpverlening ter plaatse en de getroffen burgers.  Klik hier om de column te downloaden en hier voor een overzicht van alle columns.

In het Magazine Nationale Veiligheid en Crisisbeheersing (november/december 2009) van het ministerie van BZK geven de leden van de redactieraad, waaronder Ira Helsloot en Astrid Scholtens, hun stellingnames op het fenomeen zelfredzaamheid van burgers tijdens crises. Klik hier voor de stellingnames, klik hier voor het Magazine Nationale Veiligheid en Crisisbeheersing.