Archief

Crisislab ondersteunt de oproep van Herstel-NL om over te gaan op meer risico gestuurde coronamaatregelen die zullen leiden tot minder gezondheidsschade en minder economische en maatschappelijke schade. Herstel-NL is een groep professionals van artsen, economen en andere beleidsonderzoekers en wetenschappers waaronder Ira Helsloot die zich rondom het thema van rationeel coronabeleid hebben verenigd.

Zoals bij elke risicoafweging moet ook nu een gebalanceerd en transparant afwegingskader worden gebruikt waarin de verschillende betrokken waarden worden meegenomen: natuurlijk (over)belasting van de zorg maar ook vrijheid en het bredere perspectief van volksgezondheid. De huidige focus op infectie-aantallen leidt tot een te eenzijdige focus van het beleid en daarmee onnodige schade. Er moet met andere woorden een redelijke verhouding zijn tussen het doel en het ingezette middel.

Meer informatie over Herstel-NL leest u hier.

‘Wie kijkt naar hoe de laatste jaren crisisbeheersing door de overheid zich heeft ontwikkeld, kan alleen maar constateren dat het steeds lastig lijkt te worden om de feiten leidend te laten zijn’, start Ira Helsloot een artikel voor de speciale jubileumreeks van het Platform Overheid.  ‘Zodra een gebeurtenis het frame crisis heeft gekregen in de media, en daarmee in de politiek, is directe overheidsactie onvermijdelijk. Telkens weer blijkt die actie achteraf, zodra de crisisstorm is gaan liggen, onverstandig. Slechts ambtelijke en bestuurlijke moed biedt soms, vooral op lokaal niveau, een uitweg.’

Hier kunt u de rest van het artikel lezen.

In opdracht van de rekenkamercommissie van ‘s Hertogenbosch heeft Crisislab een onderzoek uitgevoerd naar de rol van de gemeenteraad tijdens een langdurende crisissituatie zoals de coronacrisis. De vragen die centraal stonden, zijn wat de gemeenteraad in crisistijd formeel mag en wat de door de raadsleden genomen en gewenste rol van de raad is. Een aspect daarvan is de bestuurlijke en ambtelijke facilitering van de raad bij het vervullen van zijn rol. In de rapportage wordt onderscheid gemaakt tussen de drie bekende rollen van de gemeenteraad: kaderstellend voor beleid, controlerend op de uitvoering van beleid en volksvertegenwoordigend.

De rapportage Wat mag, doet en wil de raad? kunt u hier downloaden.

Crisislab heeft haar literatuuronderzoek uit augustus 2020 geactualiseerd met wat er tot medio oktober 2020 bekend was over (de maatregelen van) het coronavirus. Het onderzoek gaat in op de wijze van verspreiding (binnen en buiten) en het risico van corona voor besmette mensen. Verder beschrijven we wat bekend is over de effecten van maatregelen zoals het dragen van mondmaskers, ventilatie en afstand houden. Crisislab hoopt dat het rapport de basis kan zijn voor een door de overheid actueel te houden stand van zaken die de basis vormt (en zou moeten vormen) voor redelijk veiligheidsbeleid en dat elke Nederlander kan inzien. Het rapport bevat op een aantal punten eerste pogingen om het risico van corona te berekenen zodat op basis daarvan redelijk beleid kan worden geformuleerd. Wij staan nadrukkelijk open voor alle commentaar om dit rapport verder te brengen.

Het rapport (versie oktober 2020) kunt u hier downloaden.

Nog steeds worden de enorme negatieve effecten van ons huidige coronabeleid op de volksgezondheid gebagatelliseerd. Luchthartig wordt gezegd dat ‘de volksgezondheid voor de economie’ moet gaan door mensen die niet begrijpen dat een goed draaiende economie juist meer volksgezondheid betekent. Het vernietigen van welvaart betekent omgekeerd echte doden zodat als altijd de negatieve effecten van veiligheidsbeleid op de volksgezondheid ook moeten worden beschouwd. In deze notitie zet Ira Helsloot drie dodelijke effecten van ons (wereldwijde) coronabeleid op de volksgezondheid op een rij.

Ira Helsloot en Jaap Hanekamp de wijze waarop de Gezondheidsraad (GR) een drietal recente stofadviezen heeft opgesteld kritisch beschouwd. Hun oordeel is dat er:

a) methodologische fouten worden gemaakt die niet passen bij de door de GR zelf opgestelde leidraad voor haar werkwijze en

b) dat het de samenleving veel meer zou helpen als de GR de kosten en baten van maatregelen zou meenemen in haar advies.

De review kunt u hier downloaden.

Een artikel over deze review is verschenen bij Arbo-online.

In opdracht van ProRail voerde Crisislab in 2020 een onderzoek uit naar de problematiek op de Rotterdamse Havenemplacementen. Het ging om 17 door ProRail geïnventariseerde knelpunten aan de spoorinfrastructuur en ongeveer 20 situaties waarin een last onder dwangsom aan ProRail is opgelegd. Op 5 oktober 2020 is de rapportage door de staatsecretaris van Infrastructuur en Waterstaat middels een brief aan de Tweede Kamer gestuurd.

De rapportage Toevallig non-conform of voorspelbaar ongeschikt? kunt u hier downloaden.

De reactie van ProRail treft u hier.

Crisislab was commissioned by Mojo (event organizer) to carry out a literature study on what was known about several aspects of the COVID-19 virus until mid-August 2020. This study presents what is known about the transmission of the virus (indoors and outdoors) and the risk of COVID-19 for those infected. We also describe what is known about the effects of measures such as wearing face masks, ventilation, restriction of public gatherings and social distancing. Crisislab hopes that the report can be the basis for a state of affairs to be kept up-to-date by the government that forms (and should form) the basis for a reasonable safety policy and that every citizen can read for himself. The report contains initial attempts to calculate the individual risk of corona, so that a reasonable policy can be formulated on that basis. We are open to any comments to take this report further. We strive to come up with a new version regularly in the coming period.

You can download the report (version 24 August 2020) here.

Crisislab heeft in opdracht van Mojo (organisator van evenementen) een literatuuronderzoek mogen uitvoeren naar wat er tot medio augustus 2020 bekend was over het coronavirus. Het onderzoek gaat in op de wijze van verspreiding (binnen en buiten) en het risico van corona voor besmette mensen. Verder beschrijven we wat bekend is over de effecten van maatregelen zoals het dragen van mondmaskers, ventilatie en afstand houden. Crisislab hoopt dat het rapport de basis kan zijn voor een door de overheid actueel te houden stand van zaken die de basis vormt (en zou moeten vormen) voor redelijk veiligheidsbeleid en dat elke Nederlander kan inzien. Het rapport bevat op een aantal punten eerste pogingen om het risico van corona te berekenen zodat op basis daarvan redelijk beleid kan worden geformuleerd. Wij staan nadrukkelijk open voor alle commentaar om dit rapport verder te brengen.

Het rapport (versie 24 augustus 2020) kunt u hier downloaden.

Er is ook een Engelse versie van de rapportage beschikbaar. Die kunt u hier downloaden.

In oktober 2020 hebben wij het rapport (versie 24 augustus 2020) verwerkt tot een meer algemeen literatuuronderzoek en geactualiseerd met wat er tot medio oktober 2020 bekend was over (de maatregelen van) het coronavirus. Het rapport (versie oktober 2020) treft u hier.

De Tweede Kamer heeft gevraagd om bredere input voor de besluitvorming over de gevreesde tweede golf aan corona-besmettingen dan alleen het OMT-advies. Het ministerie van VWS heeft daar invulling aan gegeven door een serie aan ‘experts’ te vragen te reflecteren in een aantal expertsessies.

Ira Helsloot heeft een bijdrage geleverd aan de sessie op 11 augustus over nut en noodzaak van een generieke lockdown.

De schriftelijke bijdrage van Ira kunt u hier lezen.

De Nederlandse media dragen een verantwoordelijkheid, die ze echter zelden nemen, om met verstand en afgewogen over medicijnveiligheid te schrijven. Sensatieberichtgeving veroorzaakt beschermend gedrag van mensen dat hen naar veel slechtere alternatieven leidt. Kees Kramers (hoogleraar medicatieveiligheid van het Radboud Umc) en Ira Helsloot schrijven hierover in het NRC van 16 juli 2020.

De ingezonden brief in het NRC kunt u hier downloaden.

In opdracht van woningcorporatie Vivare deed Crisislab onderzoek naar de flatbrand aan het Gelderseplein in Arhem die tijdens de jaarwisseling 2019/2020 plaatsvond. Hierbij kwamen twee mensen om het leven en raakten twee mensen gewond. Doel van het onderzoek was om te bekijken of de brandontwikkeling belangrijke leerpunten bevat voor het brandveiligheidsbeleid van Vivare. Dat is in twee stappen gebeurd. In de eerste plaats door het uitvoeren van een snelle scan om te kijken of spoedeisende maatregelen noodzakelijk zijn om de brandveiligheid in de betrokken en soortgelijke flats op het wettelijke niveau van bestaande bouw te brengen. In de tweede plaats door het uitvoeren van een analyse naar de betekenis voor het renovatiebeleid van Vivare.

De rapportage kunt u hier downloaden.

In de Special State of Science (S-SoS) reeks van de Vereniging voor Bestuurskunde (VB) bespreken hoogleraren bestuurskunde uit Nederland en Vlaanderen in korte minicolleges van ongeveer 8 minuten wat de coronacrisis betekent voor de bestuurswetenschap, en omgekeerd, wat de bestuurswetenschap betekent voor het begrip van de crisis, en voor handelingsgevolgen.

Ira Helsloot bespreekt als ‘implementatiebestuurskundige’ drie observaties aangaande de coronacrisis. Ten eerste valt, net als bij andere crises op, dat we van de zogenaamde ‘honeymoon fase’ over zijn gegaan naar de fase van ‘controverse’. Maar anders dan bij andere crisis duurde de ‘honeymoon’ fase lang, en gaat de controversefase over grote, ideologische controverses, zoals marktwerking in de zorg. Ten tweede zijn we vrij snel van een zorgcrisis, met nadruk op ziekenhuizen en IC’s, terecht gekomen in een handhavingscrisis, waarbij lokale/regionale crisisorganisaties en handhavers zich bezighouden met handhavingsvraagstukken, in relatie tot noodverordeningen. Wanneer sluit je een café? Wat is eigenlijk een ‘luifel’ of een ‘tent’? Ten derde wordt in de controversefase benadrukt dat centrale regie van belang is om met crises om te gaan, terwijl er vooral decentraal is gehandeld, onder meer in zorg. We moeten oppassen voor centralisatiereflexen.

Het filmpje waarin Ira dit bespreekt, kunt u hier bekijken.

De visitatiecommissie Defensie en Veiligheid waar Ira Helsloot lid van is, heeft haar tweede jaarrapport ‘Het begin is er…maar versnelling is nodig!’ aan de minister en de staatssecretaris van Defensie aangeboden.

De commissie toetst in de periode 2018-2020 de voortgang van het plan van aanpak ‘Een veilige defensieorganisatie’.

De minister gaf bij het in ontvangst nemen van de rapportage aan: “Wij nemen uw boodschap  ter harte. Ook wij vinden dat het verbeteren van veiligheid op een aantal plekken sneller kan en moet. Ik heb er vertrouwen in dat u volgend jaar niet meer spreekt van ‘een begin’, maar van ‘een nieuw ingeslagen weg’.”

De rapportage kunt u hier downloaden.

Het eerste jaarrapport (in een serie van drie rapporten) treft u hier.

Ira Helsloot was inleider bij de online masterclass Loco voor de leeuwen die de Wethoudersvereniging organiseerde en waarin de coronacrisis centraal stond. Volgens de organisatoren een crisis met een lange nasleep. Dan kan, anders dan bij een ‘flitscrisis’ als een vuurwerkramp of een aanslag, een loyaliteitsconflict ontstaan. Want een loco is uiteindelijk ook gewoon wethouder, met een eigen portefeuille en een sector waarvoor hij verantwoordelijk is. Als een crisis leidt tot schade aan die sector – wat bij corona nadrukkelijk aan de hand is, zie de noodlijdende horeca, cultuurcentra en sportclubs – hoe breng je jezelf dan weer in de juiste positie?

In het VNG Magazine nummer 10, 12 juni 2020 wordt verslag gedaan van de masterclass.

In ‘de kwestie’ van De Volkskrant leggen Ira Helsloot en Xander Koolman (gezondheidseconoom aan de VU) uit waarom zij vinden dat de versoepeling van de coronamaatregelen wel respectievelijk geen goed idee zijn.

Het artikel kunt u hier downloaden.

Op 3 mei heeft de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) een spoedadvies uitgebracht over de omgang met de huidige dreiging van het coronavirus. Ira Helsloot heeft hieraan als gesprekspartner mogen bijdragen. Het advies roept terecht op tot een meer integrale afweging waarbij kosten en baten van de maatregelen gericht op beheersing van de uitbraak moeten worden afgewogen. Verder roept de RVS op tot het meer vertrouwen op en overlaten aan de samenleving in plaats van gecentraliseerd verbodsbeleid.

Het advies kunt u hier downloaden.

In opdracht van de Stichting Veiligheid Voorop en samen met de regionale veiligheidswerken van deze stichting heeft Crisislab de Handreiking Beter leren van incidenten in de (petro)chemische industrie opgesteld.

Op drie niveaus (organisatie, individueel en sector) worden praktische ontwerpprincipes beschreven om als afzonderlijk niveau (beter) te kunnen leren van incidenten.

Deze ontwerpprincipes zijn afgeleid uit wetenschappelijke inzichten die door door Crisislab zijn beschreven in het achtergronddocument behorende bij de Handreiking. De ontwerpprincipes zijn tijdens interviews, enkele pilots en workshops met experts uit het veld besproken.