Archief

Laat actiegroepen meedenken


In opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat heeft Crisislab een onderzoek naar een succesvolle omgang met actiegroepen uitgevoerd. In het onderzoek hebben we ons specifiek op actiegroepen gefocust die zich richten op de beïnvloeding van (lokaal) overheidsbeleid over de energietransitie.

Een actiegroep is een samenwerkingsverband van personen dat zich richt op een bepaald doel. In dit onderzoek is een succesvolle overheid gedefinieerd als een overheid die erin slaagt om met actiegroepen in constructief gesprek te gaan en blijven en, omgekeerd, een succesvolle actiegroep als een actiegroep die erin slaagt om met de overheid constructief in gesprek te gaan.

Een hoofdconclusie is dat het beeld over actiegroepen van ‘het zijn maar nimby’s’ onjuist is. De grote meerderheid geeft aan wél in discussie te willen gaan en mee te willen denken over alternatieven.

In het onderzoek hebben we tips voor lokale overheden en actiegroepen geformuleerd om op een succesvolle, constructieve wijze met elkaar in gesprek te gaan en blijven.

De rapportage kunt u hier downloaden.

4 november, 2021  

Pas op voor symbolisch overheidsbeleid in cyberdomein


Al geruime tijd en recentelijk weer in aanloop naar Prinsjesdag wordt er door verschillende deskundigen in het cyberdomein gepleit voor een zwaardere rol van de rijksoverheid in de aanpak van cyberonveiligheid. Op platform O beschrijven Jelle Groenendaal en Ira Helsloot aan de hand van bestaande inzichten 4 valkuilen voor de overheid en bieden per valkuil een alternatief. De bottom line: een meer kader stellende overheid kan de cyberweerbaarheid van Nederland zeker verhogen. Echter, meer druk om tot detailregelgeving en een digitale brandweer te komen zal, zo weten we van andere veiligheidsdomeinen, vooral leiden tot symbolisch beleid en mogelijk zelfs cyberonveiligheid.

U kunt het artikel Pas op voor symbolisch overheidsbeleid in het cyberdomein hier downloaden.

Het artikel is ook verschenen bij iBestuur.

11 oktober, 2021  

Hoe kunnen OvD’s brandweer het verschil maken?


Na vijf jaar intensief onderzoek te hebben gedaan naar een andere werkwijze voor OvD’s van de brandweer om tijdens repressief optreden het verschil te kunnen maken, zijn op 15 september 2021 de onderzoeksresultaten gepresenteerd en overgedragen aan Ricardo Weever, lector brandweerkunde van het IFV. Hij stelde dat dit een uniek actieonderzoek is geweest dat wereldwijd nog nooit is vertoond.

Aanleiding voor het onderzoek was een duikongeval in Koedijk in augustus 2014 waarbij een brandweerman om het leven kwam. Uitkomst van het onderzoek was een bijna 200 pagina’s dikke rapportage waaruit een programmaplan volgde dat zich volledige richtte op aanpassingen van procedures en protocollen brandweerduiken in de veiligheidsregio Noord-Holland Noord (VRNHN). Geen aandacht was er voor de human factors die een medeoorzaak waren voor het ongeval.

Met ondersteuning van Crisislab is de VRNHN daarom begin 2016 een traject gestart om een andere werkwijze voor de officier van dienst (OvD) van de brandweer te bedenken dat rekening houdt met human factors waardoor ze werkelijk als rugdekking voor hun bevelvoerders kunnen optreden. De basis voor het ontwerp wordt gevormd door het door Crisislab ontwikkelde commandovoeringsmodel FAB-CM. Het ontwerp is vervolgens in een tweeëneenhalf jarig durend experiment tijdens echte incidenten waaraan meerdere veiligheidsregio’s meededen uitgeprobeerd zodat bekeken kon worden of de werkwijze ook uitvoerbaar was.

De bevindingen zijn beschreven in de rapportage Naar een andere werkwijze voor de OvD? en treft u hier.

16 september, 2021  

Bestuurlijke handreiking naar Tweede Kamer


De bestuurlijk handreiking die Crisislab in opdracht van het ministerie van EZK als penvoerder van de bestuurlijke werkgroep Bestuurlijk Omgaan met Veiligheidsrisico’s van de ENergietransitie (BOVEN) over bestuurlijk omgaan met de veiligheidsrisico’s van de energietransitie heeft opgesteld is als bijlage bij een kamerbrief over veiligheidsbeleid en energietransitie aangeboden aan de Tweede Kamer.

De bestuurlijke handreiking treft u hier.

26 augustus, 2021  

Bestuurlijke handreiking omgaan met risico’s energietransitie


De energietransitie is het onvermijdelijke gevolg van het recent gesloten Klimaatakkoord dat bedrijfsleven en overheden de opdracht geeft om de energievoorziening te verduurzamen. De energietransitie is daarmee nationaal beleid dat op regionaal- en lokaal niveau moet worden uitgevoerd.

Door de energietransitie zullen de veiligheids- en gezondheidsrisico’s van de fossiele energie (beoogd) verdwijnen en de gevolgen van klimaatverandering kleiner worden. Er kunnen echter ook andere risico’s voor terugkomen. De energietransitie introduceert immers nieuwe technologieën waarover minder kennis en ervaring aanwezig zijn. Een belangrijke uitdaging bij de uitvoering van het Klimaatakkoord is dan ook om verantwoord met alle (nieuwe) veiligheidsrisico’s om te gaan, en tegelijkertijd genoeg ruimte te bieden voor innovatie en voortgang van de energietransitie.

Bij de uitvoering van de energietransitie zal vaker een beroep worden gedaan op een lokaal bestuurlijke afweging tussen maatschappelijke baten en de (nieuwe) veiligheidsrisico’s. Zeker gezien de aankomende Omgevingswet die meer vraagt van de lokale afweging tussen kosten en baten. Bestuurlijke vragen zijn dan bijvoorbeeld: welke risico’s brengt de nieuwe technologie met zich mee voor mijn gemeente? Of: hoe wegen we de aanvaardbaarheid af en leggen we dit op een transparante manier uit?

In opdracht van het ministerie van EZK heeft Crisislab als penvoerder van de bestuurlijke werkgroep Bestuurlijk Omgaan met Veiligheidsrisico’s van de ENergietransitie (BOVEN) bestaande uit wethouders, burgemeesters en gedeputeerden een handreiking in vraag-en-antwoord-vorm geschreven over bestuurlijk omgaan met de veiligheidsrisico’s van de energietransitie.

U kunt de handreiking hier vinden.

De handreiking is op 25 augustus 2021 als bijlage bij een kamerbrief over veiligheidsbeleid en energietransitie aangeboden aan de Tweede Kamer.

25 juni, 2021  

Eindrapport Commissie Defensie en Veiligheid


De visitatiecommissie Defensie en Veiligheid waar Ira Helsloot lid van was, heeft haar derde en eindrapport ‘Ruimte voor veiligheid’ op 21 juni 2021 aan de minister en de staatssecretaris van Defensie aangeboden. De rapportage kunt u hier downloaden.

Vanaf 13 september 2018 maakte Ira Helsloot deel uit van de door de minister van Defensie ingestelde visitatiecommissie Defensie en Veiligheid. Onder voorzitterschap van Gerdi Verbeet heeft de commissie drie jaar op onafhankelijke wijze de voortgang en de doelbereiking van het plan van aanpak ‘Een veilige Defensie-organisatie’ voor de periode 2018–2020 getoetst. Dit plan van aanpak is opgesteld naar aanleiding van onderzoeken van de Onderzoeksraad voor Veiligheid naar de dodelijke ongevallen in Ossendrecht en Kidal, en van het rapport van de commissie Van der Veer. Het plan van aanpak bestaat uit veertig maatregelen om de veiligheid bij Defensie als werk-, leef-, en leeromgeving te vergroten. De brief van de minister van Defensie treft u hier, en het instellingsbesluit in de Staatscourant hier.

De andere leden van de commissie waren: Patrick Cammaert (tot 2019), Ton van Ede (2019 -2021) en Josette van Doorn. Cammaert diende tijdens diverse VN missies en is sinds 2008 in verschillende rollen betrokken bij vredes- en veiligheidsaangelegenheden voor de Verenigde Naties in New York. Van Ede was Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht. Van Doorn is werkzaam op het gebied van operationele veiligheid in de chemische sector.

De visitatiecommissie rapporteerde jaarlijks over haar bevindingen aan de Minister van Defensie. Het eerste en tweede jaarrapport treft u hier en hier.

22 juni, 2021  

Verzekerde aansprakelijkheid werkt


Ira Helsloot legt in een interview met het verbond van verzekeraars uit waarom verzekerde risicoaansprakelijkheid een verstandig instrument is om redelijke veiligheid te bewerkstelligen. 

Het interview kunt u hier lezen.

 

21 juni, 2021  

De kosten van voorzorg: de prikpauze van AstraZeneca leidde tot extra doden


In maart 2021 heerste in heel Europa grote maatschappelijke zorg over een mogelijke bijwerking van het AstraZeneca-vaccin. Uit voorzorg laste minister van VWS in ons land een prikpauze van twee weken. In het artikel Prikpauze AstraZeneca proportioneel? – een reconstructie dat in het Nederlands tijdschrift voor geneeskunde verscheen van o.a. Ira Helsloot zijn de kosten van die beslissing uit voorzorg in beeld gebracht op basis van wat op dat moment bekend was bij de minister: de prikpauze leidde, zo blijkt uit de berekeningen, tot ten minste 13 extra doden, 90 extra ziekenhuisopnames en 30 extra IC-opnames. Dit terwijl er bij ongeveer 0,3 personen een ernstige trombo-embolische bijwerking voorkómen is.

Dezelfde berekeningswijze laat overigens ook zien dat voor mensen onder de 40 de risico’s van vaccinatie groter zijn dan die van COVID-19.

3 mei, 2021  

Rol adviesraden bij pandemieën


Op 18 februari 2021 vond de werkconferentie Crisisparaatheid: van reactief naar anticiperend advies voor beleid plaats georganiseerd door de Gezondheidsraad, de WRR en de ROB. Ira Helsloot was gevraagd daaraan deel te nemen en daarvoor een position paper te schrijven over de rol van adviesraden in tijden van crises zoals nu vanwege corona. Ira Helsloot betoogt daarin dat specialistische adviseurs, zoals nu het OMT, nooit in staat blijken tot een integraal advies zodat integrale spoedadvisering door ook de adviesraden van de regering noodzakelijk is.

De position paper kunt u hier downloaden.

25 februari, 2021  

Coronabeleid is riskant en zaait verdeeldheid


In het Financieel Dagblad opinieert HerstelNL waar Ira Helsloot onderdeel van uitmaakt dat het coronabeleid riskant is en verdeeldheid zaait. HerstelNL riep al eerder op om over te gaan op meer risico gestuurde coronamaatregelen die zullen leiden tot minder gezondheidsschade en minder economische en maatschappelijke schade. Herstel-NL is een groep professionals van artsen, economen en andere beleidsonderzoekers en wetenschappers die rondom het thema van rationeel coronabeleid zich hebben verenigd.

2 januari, 2021  

Oproep voor een rationeel coronabeleid


Crisislab ondersteunt de oproep van Herstel-NL om over te gaan op meer risico gestuurde coronamaatregelen die zullen leiden tot minder gezondheidsschade en minder economische en maatschappelijke schade. Herstel-NL is een groep professionals van artsen, economen en andere beleidsonderzoekers en wetenschappers waaronder Ira Helsloot die zich rondom het thema van rationeel coronabeleid hebben verenigd.

Zoals bij elke risicoafweging moet ook nu een gebalanceerd en transparant afwegingskader worden gebruikt waarin de verschillende betrokken waarden worden meegenomen: natuurlijk (over)belasting van de zorg maar ook vrijheid en het bredere perspectief van volksgezondheid. De huidige focus op infectie-aantallen leidt tot een te eenzijdige focus van het beleid en daarmee onnodige schade. Er moet met andere woorden een redelijke verhouding zijn tussen het doel en het ingezette middel.

Meer informatie over Herstel-NL leest u hier.

4 december, 2020  

Wanneer elke losse stoeptegel een crisis kan worden


‘Wie kijkt naar hoe de laatste jaren crisisbeheersing door de overheid zich heeft ontwikkeld, kan alleen maar constateren dat het steeds lastig lijkt te worden om de feiten leidend te laten zijn’, start Ira Helsloot een artikel voor de speciale jubileumreeks van het Platform Overheid.  ‘Zodra een gebeurtenis het frame crisis heeft gekregen in de media, en daarmee in de politiek, is directe overheidsactie onvermijdelijk. Telkens weer blijkt die actie achteraf, zodra de crisisstorm is gaan liggen, onverstandig. Slechts ambtelijke en bestuurlijke moed biedt soms, vooral op lokaal niveau, een uitweg.’

Hier kunt u de rest van het artikel lezen.

3 december, 2020  

Wat is rol van de raad tijdens de coronacrisis?


In opdracht van de rekenkamercommissie van ‘s Hertogenbosch heeft Crisislab een onderzoek uitgevoerd naar de rol van de gemeenteraad tijdens een langdurende crisissituatie zoals de coronacrisis. De vragen die centraal stonden, zijn wat de gemeenteraad in crisistijd formeel mag en wat de door de raadsleden genomen en gewenste rol van de raad is. Een aspect daarvan is de bestuurlijke en ambtelijke facilitering van de raad bij het vervullen van zijn rol. In de rapportage wordt onderscheid gemaakt tussen de drie bekende rollen van de gemeenteraad: kaderstellend voor beleid, controlerend op de uitvoering van beleid en volksvertegenwoordigend.

De rapportage Wat mag, doet en wil de raad? kunt u hier downloaden.

 

 

 

1 december, 2020  

Actualisatie literatuurstudie Corona


Crisislab heeft haar literatuuronderzoek uit augustus 2020 geactualiseerd met wat er tot medio oktober 2020 bekend was over (de maatregelen van) het coronavirus. Het onderzoek gaat in op de wijze van verspreiding (binnen en buiten) en het risico van corona voor besmette mensen. Verder beschrijven we wat bekend is over de effecten van maatregelen zoals het dragen van mondmaskers, ventilatie en afstand houden. Crisislab hoopt dat het rapport de basis kan zijn voor een door de overheid actueel te houden stand van zaken die de basis vormt (en zou moeten vormen) voor redelijk veiligheidsbeleid en dat elke Nederlander kan inzien. Het rapport bevat op een aantal punten eerste pogingen om het risico van corona te berekenen zodat op basis daarvan redelijk beleid kan worden geformuleerd. Wij staan nadrukkelijk open voor alle commentaar om dit rapport verder te brengen.

Het rapport (versie oktober 2020) kunt u hier downloaden.

10 november, 2020  

Drie negatieve effecten van coronabeleid op volksgezondheid


Nog steeds worden de enorme negatieve effecten van ons huidige coronabeleid op de volksgezondheid gebagatelliseerd. Luchthartig wordt gezegd dat ‘de volksgezondheid voor de economie’ moet gaan door mensen die niet begrijpen dat een goed draaiende economie juist meer volksgezondheid betekent. Het vernietigen van welvaart betekent omgekeerd echte doden zodat als altijd de negatieve effecten van veiligheidsbeleid op de volksgezondheid ook moeten worden beschouwd. In deze notitie zet Ira Helsloot drie dodelijke effecten van ons (wereldwijde) coronabeleid op de volksgezondheid op een rij.

1 november, 2020  

Review beoordelingsmethoden Gezondheidsraad


Ira Helsloot en Jaap Hanekamp de wijze waarop de Gezondheidsraad (GR) een drietal recente stofadviezen heeft opgesteld kritisch beschouwd. Hun oordeel is dat er:

a) methodologische fouten worden gemaakt die niet passen bij de door de GR zelf opgestelde leidraad voor haar werkwijze en

b) dat het de samenleving veel meer zou helpen als de GR de kosten en baten van maatregelen zou meenemen in haar advies.

De review kunt u hier downloaden.

Een artikel over deze review is verschenen bij Arbo-online.

 

9 oktober, 2020  

Onderzoek problematiek Rotterdamse Havenspoorlijn naar TK


In opdracht van ProRail voerde Crisislab in 2020 een onderzoek uit naar de problematiek op de Rotterdamse Havenemplacementen. Het ging om 17 door ProRail geïnventariseerde knelpunten aan de spoorinfrastructuur en ongeveer 20 situaties waarin een last onder dwangsom aan ProRail is opgelegd. Op 5 oktober 2020 is de rapportage door de staatsecretaris van Infrastructuur en Waterstaat middels een brief aan de Tweede Kamer gestuurd.

De rapportage Toevallig non-conform of voorspelbaar ongeschikt? kunt u hier downloaden.

De reactie van ProRail treft u hier.

 

 

 

5 oktober, 2020  

Darwin gaat ons helpen


Jan Kremer en Ira Helsloot gaan in een blog in op twee zeer recente en relevante wetenschappelijke ontdekkingen over het corona-virus. Een studie in Cell laat zien dat er wel 9 keer meer gedetecteerde corona-besmettingen zijn geweest die alleen door onze T-cellen effectief zijn bestreden (en daarmee niet in de huidige testen naar voren komen). Een studie in de Lancet laat zien dat tot wel 30% van de besmettingen met een minder gevaarlijke stam heeft plaatsgevonden, een stam die daarmee een evolutionair voordeel heeft en andere gevaarlijkere stammen kan verdringen.

De tekst van de blog kunt u hier lezen.

3 september, 2020  

What do we know about the coronavirus?


Crisislab was commissioned by Mojo (event organizer) to carry out a literature study on what was known about several aspects of the COVID-19 virus until mid-August 2020. This study presents what is known about the transmission of the virus (indoors and outdoors) and the risk of COVID-19 for those infected. We also describe what is known about the effects of measures such as wearing face masks, ventilation, restriction of public gatherings and social distancing. Crisislab hopes that the report can be the basis for a state of affairs to be kept up-to-date by the government that forms (and should form) the basis for a reasonable safety policy and that every citizen can read for himself. The report contains initial attempts to calculate the individual risk of corona, so that a reasonable policy can be formulated on that basis. We are open to any comments to take this report further. We strive to come up with a new version regularly in the coming period.

You can download the report (version 24 August 2020) here.

 

 

22 augustus, 2020  

Wat is bekend over het coronavirus?


Crisislab heeft in opdracht van Mojo (organisator van evenementen) een literatuuronderzoek mogen uitvoeren naar wat er tot medio augustus 2020 bekend was over het coronavirus. Het onderzoek gaat in op de wijze van verspreiding (binnen en buiten) en het risico van corona voor besmette mensen. Verder beschrijven we wat bekend is over de effecten van maatregelen zoals het dragen van mondmaskers, ventilatie en afstand houden. Crisislab hoopt dat het rapport de basis kan zijn voor een door de overheid actueel te houden stand van zaken die de basis vormt (en zou moeten vormen) voor redelijk veiligheidsbeleid en dat elke Nederlander kan inzien. Het rapport bevat op een aantal punten eerste pogingen om het risico van corona te berekenen zodat op basis daarvan redelijk beleid kan worden geformuleerd. Wij staan nadrukkelijk open voor alle commentaar om dit rapport verder te brengen.

Het rapport (versie 24 augustus 2020) kunt u hier downloaden.

Er is ook een Engelse versie van de rapportage beschikbaar. Die kunt u hier downloaden.

In oktober 2020 hebben wij het rapport (versie 24 augustus 2020) verwerkt tot een meer algemeen literatuuronderzoek en geactualiseerd met wat er tot medio oktober 2020 bekend was over (de maatregelen van) het coronavirus. Het rapport (versie oktober 2020) treft u hier.

 

 

 

 

 

21 augustus, 2020