In opdracht van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie voert Crisislab onderzoek uit naar de vormgeving van crisiscommunicatie als beleidsinstrument op het terrein van voedselveiligheid. Doel van het onderzoek is om de inzichten uit de wetenschappelijke literatuur over crisiscommunicatie, in het bijzonder met betrekking tot voedselveiligheidsincidenten, bijeen te brengen op een wijze die bruikbaar is voor een beleidsverantwoordelijke afdeling en de directie Communicatie.

In ‘Met het oog op morgen’ van 8 januari zei Ira Helsloot dat ‘over het optreden van hulpverleners [bij de brand in Moerdijk] nog niets ten positieve of negatieve gezegd kan worden’, maar wél dat de overheid burgers als volwassenen moet behandelen en ze over mogelijke risico’s beter moet informeren. Klik hier om het geluidsfragment terug te luisteren.

Naar aanleiding van het jaarlijkse congres van de American Political Science Association (APSA) schreven Ira Helsloot en Sandra Quinn een paper over de manier waarop overheden zich voorbereiden op de mogelijke uitbraak van een pandemie. Helsloot en Quinn beargumenteren dat overheidsplannen te weinig rekening houden met de inbreng van burgers: slechts met een integrale aanpak, waarbij burgers, maatschappij en overheid zich op een pandemie voorbereiden kan sprake zijn van een optimale planning. De paper kan hier gedownload worden.

De eindscripties voor het vak Fysieke Veiligheid en Crisisbeheersing, een onderdeel van de master Besturen van Veiligheid, waren dit jaar gewijd aan de interactie tussen burgers, media en politiek op het terrein van risicocommunicatie. Deze scripties zullen de basis voor een bundel over dat thema vormen. Een interessante casus is de CO2 opslag in Barendrecht. De scriptie van Jelle van Buuren hierover heeft al veel lof gekregen en is onderwerp van discussie binnen politiek en bedrijfsleven. U kunt de eindscriptie hier downloaden. Er volgt op een later moment meer informatie over de te publiceren bundel.

Astrid Scholtens begint haar nieuwe column voor GRIP 4 met een raadseltje: “Het is digitaal en het functioneert eigenlijk nooit naar behoren op momenten dat je als hulpverlener vindt dat je absoluut niet zonder kan”. Het antwoord is, vanzelfsprekend, C2000. Lees in haar nieuwe column waar de problemen met C2000 vandaan komen én hoe ze opgelost kunnen worden. U kunt de column hier downloaden, een overzicht van alle columns staat hier.

Donderdag 10 december organiseert Crisislab een cursus crisiscommunicatie voor persvoorlichters. Tijdens de eendaagse cursus hebben persvoorlichters de mogelijkheid om nieuwe kennis over crisiscommunicatie op te doen, bovendien kan er direct met een crisissimulatie in de praktijk geoefend worden. Klik hier voor het programma en contactgegevens.

Dit kopte het NRC Handelsblad op 28 september. In het bijbehorende artikel werd ingegaan op de toenemende problemen met het nieuwe crisiscommunicatiesysteem C2000. Astrid Scholtens stelt dat dergelijke nieuwe communciatiesystemen nog al eens worden gebruikt om geconstateerde knelpunten in de commandostructuur van de crisisbeheersing op te lossen. Maar “die los je niet zomaar op door er een nieuw systeem tegen aan te zetten.” Het artikel van het NRC download u door hier en hier te klikken. In haar nog te publiceren maandelijkse column voor GRIP 4 van oktober gaat Astrid Scholtens nader in op dit onderwerp.

Auteurs: I. Helsloot, E. Brainich en R. Reitsma (eds.)
ISBN: 978-90-8974-026-7
Uitgever: Boom Juridische Uitgevers
Verschijningsdatum: 2008

Beschrijving:

In dit boek wordt het begrip evacuatie opgevat als het proces van alarmering, waarschuwing, voorbereiding en vertrek in geval van een dreigende overstroming. Hierbij worden mensen, dieren en bezittingen van een onveilige naar een relatief veiligere plaats overgebracht. Er wordt vooral gekeken naar grootschalige evacuaties. Gegeven de aard en omvang van (dreigende) overstromingen leent het crisistype overstromingen zich bij uitstek voor het beschrijven van grootschalige evacuaties.

Evacuatie bestaat uit een theoretisch deel en een deel waarin praktijkbeschrijvingen centraal staan. Het eerste deel opent met een overzichtshoofdstuk waarin wordt ingegaan op de basisbeginselen van evacuatiestrategieën. Vervolgens wordt in aparte hoofdstukken aandacht besteed aan de modellering van evacuatiestromen, het juridisch kader waarbinnen evacuatie plaatsvindt, het (zelfredzame) gedrag van burgers rondom evacuatie en communicatiestrategieën. De hoofdstukken in het tweede deel gaan in op diverse praktische aspecten van evacuatie, zoals de voorbereiding op nationaal niveau van grootschalige evacuaties en de relatie tussen vitale infrastructuur en grootschalige evacuaties. Ook wordt er een internationale vergelijking gemaakt tussen de voorbereiding op grootschalige evacuaties in verschillende landen, zoals de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Frankrijk en Japan, met aandacht voor hun eventuele ervaringen met grootschalige evacuaties. Tot slot wordt er ingegaan op de evacuatie van justitiële inrichtingen en komen de Zeeuwse bevindingen omtrent evacuatie naar aanleiding van een recente oefening aan bod.

Meer informatie:

Ga om het boek te bestellen of voor meer informatie naar de website van de uitgever.

Auteurs: I. Helsloot, E. Oomes, R. Weever
ISBN: 978-90-8974-141-7
Uitgever: Boom Juridische Uitgevers
Verschijningsdatum: 2009

Beschrijving:

Op 9 mei 2008 zijn bij de bestrijding van een brand in een bedrijfsgebouw in De Punt in de regio Drenthe drie brandweermensen om het leven gekomen. De drie probeerden via een binnenaanval de brandhaard te bereiken toen zij werden overvallen door een plotselinge branduitbreiding. Het duurde ongeveer drie kwartier voordat collega’s hen konden bereiken. Zij waren toen al overleden. Direct na de plotselinge branduitbreiding startte een grootschalige reddings- en bergingsoperatie en werd de rampenbestrijdingsorganisatie opgestart om voor de nabestaanden en de collega’s te zorgen.

De verantwoordelijke gemeente Tynaarlo heeft een onafhankelijke onderzoekscommissie gevraagd om de gebeurtenissen te onderzoeken. Dit boek is het resultaat van dat onderzoek.

Aandacht wordt besteed aan de periode van alarmering tot plotselinge branduitbreiding, de reddingspogingen na de plotselinge branduitbreiding, het grootschalig brandweeroptreden, gericht op de berging van de omgekomen brandweermensen en het beheersen van de brand, het functioneren van de multidisciplinaire commandostructuur van de rampenbestrijdingsorganisatie en de psychosociale zorg aan directe nabestaanden en brandweercollega’s.

Het boek is hier te vinden.

Auteurs: A. Scholtens, I. Helsloot, e.a.
Uitgever: NIFV
ISBN: 978-90-5643-373-4
Verschijningsdatum: 2008

Beschrijving:

Dit is de tweede druk van de uitgave ‘Stroomuitval in de Bommeler- en Tielerwaard in december 2007; een evaluatie van de hoofdstructuur van de rampenbestrijdingsorganisatie in de regio Gelderland Zuid in termen van effect’. De eerste druk is in september 2008 verschenen.

Astrid Scholtens, toen nog lector Crisisbeheersing, heeft samen met Ira Helsloot en onderzoekers van het NIFV, de crisisbeheersing door de overheid tijdens de stroomstoring in de Bommeler- en Tielerwaard in december 2007 onderzocht. De focus lag daarbij op het effect van het handelen van de overheid en dus minder op (het functioneren van) de interne organisatie. Dit is op twee manieren gebeurd:

Ten eerste is gekeken naar wat het effect was van de afgekondigde maatregelen (besluitvorming) op de operatiën en de uitvoering van de bevolkingszorg.

Ten tweede is gekeken naar wat het effect was van de operatiën en de uitvoering van de bevolkingszorg op de ontvangen zorg van de burgers. Uiteindelijk wordt een oordeel over het functioneren van de crisisorganisatie vooral bepaald door de mate waarin de bevolking feitelijke én gepercipieerde zorg heeft ontvangen.

Tevens is er in het onderzoek expliciete aandacht geweest voor het sturingsvraagstuk, dat wil zeggen voor de wisselwerking tussen besluitvorming op strategisch niveau en uitvoering op operationeel niveau.

Meer informatie:

Het boek kan hier gedownload worden.

“Zal Nederland na de zomer door de griep tot stilstand komen? Ira Helsloot gelooft er niets van”. In nrc.next een interview met Ira Helsloot over de Mexiaanse griep en de communicatiestrategie van de Nederlandse overheid. Volgens Helsloot “ontbreekt het aan een centraal en duidelijk geluid”, maar hoeven we ons geen zorgen te maken. “Er is echt niet zo snel paniek.” Klik hier om het artikel als PDF-bestand te downloaden.

In vakmagazine C van Logeion, de vereniging voor communicatie, een interview met Ira Helsloot over Nederlandse communicatieadviseurs die onvoldoende toegerust zijn op crises. Communicatieafdelingen van de overheid zijn eigenlijk net voorlichtingsafdelingen. Tijdens een crisis is er sprake van grote onzekerheden die je met de burger moet kunnen communiceren. Voor veel adviseurs is dat tegennatuurlijk. Daarom stelt Helsloot voor bestaande opleidingen te hervormen. Het interview in C is hier als PDF-bestand te downloaden.