Archief

Crisislab en de Brandweeracademie van het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) zijn een onderzoek gestart naar de commandostructuur voor het grootschalig brandweeroptreden en de “human factors” die daarbij een rol spelen. Het onderzoek is opgezet mede naar aanleiding van de Leerarena.

In het onderzoek wordt op zoek gegaan naar een verklaring waarom steeds wordt afgeweken van de formele commandostructuur. Op basis daarvan wordt geprobeerd te komen tot een aanbeveling of en hoe de commandostructuur moet veranderen, zodanig dat deze aansluit bij de wijze waarop leidinggevenden en uitvoerenden in de dagelijkse praktijk handelen. Hierbij wordt aangesloten op wat er reeds bekend is over besluitvorming onder (tijds)druk en andere human factors.

Onder meer zal een beoordelingskader ontworpen worden waarmee de effectiviteit van de huidige en/of nieuwe organisatievormen kan worden gemeten. Daartoe zullen verschillende casussen worden bestudeerd en expertbijeenkomsten worden gehouden. Later zal het beoordelingskader tijdens (grootschalige) oefeningen worden getest en verfijnd. De focus ligt voorlopig op de monodisciplinaire commandostructuur.

Het onderzoeksteam bestaat uit een projectgroep en een expertteam dat is samengesteld uit de deelnemende partijen, die naast menskracht ook financieel bijdragen aan het onderzoek. Dit zijn de brandweerkorpsen (in willekeurige volgorde): Midden- en West Brabant, Haaglanden, Rotterdam-Rijnmond, Noord-Holland Noord, Twente, Kennemerland, Amsterdam-Amstelland en Gelderland-Midden. Daarnaast participeren de Brandweeracademie en Crisislab in het onderzoek. De Lector Brandweerkunde van het IFV is voorzitter van het onderzoeksteam.

Het onderzoek bestaat uit verschillende fasen en loopt door tot en met eind 2014. In de tussentijd zullen verschillende tussenproducten aan het brandweerveld ter beschikking gesteld worden.

Voor het nieuwsbericht op de website van Brandweer Nederland klik hier.

In opdracht van het programma Politie en Wetenschap heeft Crisislab een onderzoek uitgevoerd naar de effectiviteit van de politiebriefing.

De operationele politiebriefing neemt als sturingsinstrument al enige tijd een centrale plaats in in de gewenste werkwijzen van de politie. Toch bestaat er nog weinig inzicht in de effectiviteit van de briefing. Daarom heeft Crisislab een participatief onderzoek uitgevoerd om tot een eerste aanzet te komen om de lacunes in de kennis over de effectiviteit van de politiebriefing op te vullen.
Het onderzoek richt zich op een eerste aspect van het sturingsinstrument politiebriefing: wordt de gepresenteerde informatie in de briefing onthouden en hoe hangt dit effect samen met de vormgeving van de briefing? Daartoe zijn in een drietal politiekorpsen de totstandkoming en de presentatie van in totaal zeventien briefings bijgewoond en zijn de aanwezige politiefunctionarissen in het tweede deel van hun dienst ‘getest’ op wat zij hebben onthouden van de gepresenteerde informatie.

Meer informatie vindt u hier.

Een mondelinge toelichting gaf Astrid Scholtens de afgelopen dagen in NOS op 3 en Radio 1.

In de nieuwste uitgave van het Nederlands Tijdschrift tegen de kwakzalverij heeft Ira Helsloot in samenwerking met Bart van Wees en Luc Bonneux een bijdrage geleverd over ‘hoogspanningslijnen, kinderleukemie en kwakzalvers in epidemiologie en politiek’.

Het volledige artikel kunt u hier lezen.

In samenwerking met de Brandweeracademie is Crisislab afgelopen maand een onderzoek naar de commandostructuur voor het grootschalig brandweeroptreden en de “human factors” die daarbij een rol spelen gestart. Het onderzoek is opgezet mede naar aanleiding van de Leerarena Moerdijk en is geïnitieerd door Crisislab en de Brandweeracademie van het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV).

In het onderzoek wordt op zoek gegaan naar een verklaring waarom steeds wordt afgeweken van de formele commandostructuur. Op basis daarvan wordt geprobeerd te komen tot een aanbeveling of en hoe de commandostructuur moet veranderen, zodanig dat deze aansluit bij de wijze waarop leidinggevenden en uitvoerenden in de dagelijkse praktijk handelen. Hierbij wordt aangesloten op wat er reeds bekend is over besluitvorming onder (tijds)druk en andere human factors. 

Onder meer zal een beoordelingskader ontworpen worden waarmee de effectiviteit van de huidige en/of nieuwe organisatievormen kan worden gemeten. Daartoe zullen verschillende casussen worden bestudeerd en expertbijeenkomsten worden gehouden. Later zal het beoordelingskader tijdens (grootschalige) oefeningen worden getest en verfijnd. De focus ligt voorlopig op de monodisciplinaire commandostructuur.

Het onderzoeksteam bestaat uit een projectgroep en een expertteam dat is samengesteld uit de deelnemende partijen, die naast menskracht ook financieel bijdragen aan het onderzoek. Dit zijn de brandweerkorpsen (in willekeurige volgorde): Midden- en West Brabant, Haaglanden, Rotterdam-Rijnmond, Noord-Holland Noord, Twente, Kennemerland, Amsterdam-Amstelland en Gelderland-Midden. Daarnaast participeren de Brandweeracademie en Crisislab in het onderzoek. De Lector Brandweerkunde van het IFV is voorzitter van het onderzoeksteam.

Het onderzoek bestaat uit verschillende fasen en loopt door tot en met eind 2014. In de tussentijd zullen verschillende tussenproducten aan het brandweerveld ter beschikking gesteld worden.

Voor het nieuwsbericht op de website van Brandweer Nederland klik hier.

In de meest recente uitgave van het Magazine nationale veiligheid en crisisbeheersing (juni 2013) staan twee bijdrages van  Ira Helsloot.

Het eerste artikel met de titel ‘Verschillende perspectieven op voedselveiligheid’ vind u hier, het tweede exemplaar met de titel ‘Kwaliteit psychosociale dimensie rampencultuur verdient aandacht’ is hier te downloaden.

In opdracht van het ministerie van Infrastructuur & Milieu (IenM) heeft Crisislab onderzoek gedaan naar het nut en de proportionaliteit van de invoering van een risicobenadering in de nieuwe zwemwaterregelgeving. Onder een risicobenadering wordt, in dit geval, verstaan: een verplichting voor houders van zwemlocaties om de risico’s bij hun gelegenheid te (laten) inventariseren, te (laten) analyseren en vervolgens passende maatregelen te moeten nemen om deze risico’s te verkleinen.

Meer informatie vind u hier.

Het tweejarige onderzoek (The COntribution of Social Media in Crisis Management) dat Crisislab in een consortium met zes partners voor de Europese Commissie uitvoert is in april gestart. Nu is er ook een persbericht met meer informatie beschikbaar: klik hier om het te downloaden. Over enkele weken is de website van het project online.

Op 5 juni 2013 werd op het Ministerie van Veiligheid en Justitie door Elie van Strien, regionaal commandant Brandweer Amsterdam-Amstelland, het eerste exemplaar van de handreiking sociaal woningbrandrisicoprofiel overhandigd aan Paul Gelton, directeur weerbaarheidsverhoging van het Ministerie van Veiligheid en Justitie. De overhandiging vond plaats tijdens een door Brandweer Amsterdam-Amstelland georganiseerde mini symposium over de intelligence gestuurde brandweer. Met het overhandigen van het eerste exemplaar van de handreiking is deze beschikbaar geworden voor alle korpsen in Nederland.

De doelstelling van de handreiking is tweeledig. Enerzijds moet de handreiking brandweerkorpsen helpen met het in beeld brengen van de huishoudens binnen het verzorgingsgebied met de grootste kans op woningbrand. Anderzijds biedt de handreiking handvatten om te onderzoeken hoe deze zogeheten risicohuishoudens het beste benaderd kunnen worden en met welke boodschap.

Crisislab leverde ondersteuning bij de ontwikkeling van het sociaal woningbrandrisicoprofiel, het opstellen van de handreiking en het maken van één van de presentaties tijdens het mini symposium. De handreiking is te downloaden via de website van Brandweer Amsterdam-Amstelland.

Op 4 juni 2013 besteedde RTL Nieuws aandacht aan het sociaal woningbrandrisicoprofiel. Het item is hier terug te kijken.

Een artikel in het Magazine nationale veiligheid en crisisbeheersing van juni 2013 vind u hier. Aanvullende artikelen stonden ook in het Parool en de Telegraaf. Daarnaast is er in een digitale uitgave van De Veiligheidsregio en de Brandweerkrant aandacht aan besteed.

In de De Gooi- en Eemlander van dinsdag 28 mei 2013 spreekt Ira Helsloot over de vermeende risico-aversie van de Nederlander en de houding van de publieke bestuurders ten aanzien van deze risico’s. Zijn advies? “Bestuurder, toon regentenmoed!”. Het hele artikel leest u hier.

De politiebriefing als sturingsinstrument staat al enige tijd centraal in de (nationale) doctrines over de gewenste werkwijzen van de politie, zo ook in het vigerende concept van de informatie gestuurde politie (IGP) uit 2003. In schijnbare tegenstelling tot deze centrale plaats is er nationaal en internationaal nog weinig bekend over het effect van de briefing in relatie tot de vormgeving van de briefing en daarmee als sturingsinstrument.

In 2012 hebben wij in opdracht van het programma Politie en Wetenschap daarom een participatief onderzoek uitgevoerd naar een eerste aspect van het sturingsinstrument politiebriefing: wordt dat wat wordt gepresenteerd op de briefing überhaupt onthouden en hoe hangt dit effect samen met een 15-tal vormgevingsaspecten van de briefing. We hebben in een drietal (toen nog) regionale politiekorpsen de totstandkoming van en de presentatie van in totaal 17 briefings bijgewoond waarna wij de aanwezige politiefunctionarissen in het tweede deel van hun dienst ‘getest’ hebben op wat zij hebben onthouden van de gepresenteerde informatie.

Een van onze bevindingen is dat besluitvorming over de inhoud en vormgeving van de briefing in essentie decentraal plaatsvindt op het niveau van de opstellers van de briefing. Er vindt vrijwel geen sturing plaats op het niveau van korps-, districts- of teamleiding. Deze bevinding heeft betekenis voor (het vormgeven van) de nationale briefing: Het uitgangspunt dat het uitvoerende werk op straat gestuurd zou kunnen worden vanaf een centraal niveau (van teamleiding tot nationaal niveau), is op basis van onze bevindingen een illusie zolang geen rekening wordt met de wijze waarop de briefing tot stand komt.

Een andere bevinding is dat de gemiddelde score van alle 154 respondenten 31% was. Dit betekent dat de politiebriefing als sturingsinstrument daarmee al in de eerste stap van sturing – het ‘onthouden van opdrachten (en informatie)’ – zeer onbetrouwbaar is.

De bevindingen staan beschreven in de rapportage ‘De operationele politiebriefing onderzocht’.

Een voor de hand liggende vervolgvraag is dan: hoe zou een werkelijk briefing er uit moeten zien, wil deze effectiever zijn dan nu het geval is?

In opdracht van de Commissie Politie en Wetenschap wordt door een vervolgonderzoek die samen met twee (regionale) korpsen antwoord gegeven op deze vraag. De centrale onderzoeksvraag is in dit vervolgonderzoek: ontwerp en test een effectieve(re) politiebriefing. Met ‘politiebriefing’ bedoelen we hier niet alleen de huidige ‘startbriefing, maar alle middelen tezamen om politiemedewerkers in hun uitvoerende werk te sturen middels informatie en het verstrekken van opdrachten.

Rijkswaterstaat Noord-Holland wil haar interne veiligheid(scultuur) optimaliseren. Crisislab ondersteunt hierbij door het inbrengen van wetenschappelijke inzichten over veiligheid binnen organisaties.

Ira Helsloot werkt mee aan het vervolg van het programma ‘risico’s en verantwoordelijkheid’ van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Dit vervolg van het agendasettende en verkennende eerste deel van het programma dat diverse (wetenschappelijke) publicaties heeft opgeleverd richt zich vooral op de bestuurlijke keten: hoe kunnen lagere overheden geholpen worden met het ontwikkelen van redelijk risicobeleid.

In opdracht van de gemeenten Amsterdam, Zaandam en de provincie Noord-Holland werkt Crisislab samen met DHV aan een rapport over de mogelijkheden voor plaatsing van windmolens in het havengebied en de bijbehorende redelijke veiligheidsmaatregelen. [Uitgangspunt voor de beschouwing is het voorstel voor een rijksbreed beoordelingskader voor risicobeleid dat in 2011 door Helsloot, Pieterman en Hanekamp is ontwikkeld].

In het mei nummer van het magazine nationale veiligheid en crisisbeheersing zijn twee artikelen opgenomen van de hand van Astrid Scholtens en Ira Helsloot over het rapport over het Project X feest in Haren en van Ira Helsloot en Arjen Schmidt over Europese Crisisbeheersing.

Het volledige magazine is hier te downloaden. Op pagina 6 is het artikel van Helsloot en Schmidt te vinden, het artikel van Helsloot en Scholtens is te lezen vanaf pagina 33.

Afgelopen week is er door Jelle Groenendaal, Ira Helsloot en Astrid Scholtens een wetenschappelijk artikel gepubliceerd in het Amerikaanse tijdschrift Journal of Homeland Security and Emergency Management. In dit artikel betogen de auteurs dat de noodzaak en mogelijkheden tot centrale aansturing en coördinatie van frontlijnprofessionals tijdens acute crisissituaties vaak overschat worden. Daartegen plaatsen zij enkele simpele beslisregels die frontlijnprofessionals in staat stellen zichzelf op efficiënte en adequate wijze te organiseren, zonder tussenkomst van een hiërarchisch leidinggevende. Tot slot worden twee simpele strategieën gepresenteerd waarmee leidinggevenden kunnen interveniëren in de gevallen dat frontlijnprofessionals door routinematig handelen sub-optimale beslissingen (neigen) te nemen.

Het volledige artikel is hier te bestellen.

De handreiking, ontwikkeld door de provincie Noord-Holland in samenspraak met verschillende Noord-Hollandse bestuurders, bevat in vogelvlucht de problematiek van de zogeheten risicoregelreflex en concrete handvaten voor bestuurders: hoe nuchter en realistisch om te gaan met risico’s, incidenten, incidentevaluaties en nieuw veiligheidsbeleid. De redactie is gevoerd door Ira Helsloot.

Het document is hier volledig terug te lezen.

Crisislab heeft subsidie ontvangen van de Europese Commissie om in samenwerking met een internationaal consortium een onderzoek uit te voeren naar de toepassing van nieuwe innovatieve informatietechnologieën, zoals sociale media, door hulpverleners tijdens crisissituaties. In het The COntribution of Social Media In Crisis management (COSMIC) project werken onderzoekers en hulpverleners uit het Verenigd Koninkrijk, Griekenland, Turkije, België en Nederland samen om de meest effectieve manieren van het gebruik van nieuwe technologieën te identificeren. Naast verschillende onderzoeksrapporten zal het consortium een serie handvatten voor burgers, overheden, bedrijven en hulpverleners voor het gebruik van informatietechnologie tijdens crises opleveren. Lees hier meer over het onderzoek.

Meer informatie kan hier gevonden worden.

As part of its Seventh Framework Programme (FP7) Crisislab, together with 6 partners, has been granted a subsidy from the European Commission (EC) to conduct research on the utilisation of social media in crisis situations. The COSMIC consortium is an international consortium which consists of both research and emergency response partners: Trilateral Research & Consulting (United Kingdom), Hellenic Rescue Team and European Dynamics (Greece), Koç University (Turkey), Public Safety Communication Europe (Belgium) and the Safety Region South-Holland South (the Netherlands).

The project, which ran from 2013-2015, has developed on the one hand through literature studies and case analyses, and on the other hand by workshops with first responders. Thus insight is garnered in (types of) crises, de main actors (including the public), the current and emerging ICTs and those in use for emergency communication during crises. Based upon this knowledge the project has finally resulted in concrete and practical guidelines with tips & tricks for social media use in crises for both public authorities and citizens. To validate and improve upon the guidelines they have been presented to first responders for feedback.

For more information about the COSMIC project and/or the working documents, see: www.cosmic-project.eu

Guidelines social media COSMIC

The insights from the COSMIC working documents provide the basis for the guidelines, which are comprised of two sets of tips and tricks for the effective utilisation of social media during crises. Main themes are the way social media can be utilised to spread or collect information or to activate others. Furthermore, attention is given to the risks of social media, such as unreliable information or the violation of (privacy)rights, and how they can be addressed.

The first set of tips and tricks is primarily focussed on public authorities. It helps them, as well as other companies and organisation, to utilise social media before, during and after crisis situations. The tips vary from adequately embedding social media within the organisation; to spreading information effectively; to methods of information verification; to utilizing citizens as information source for emergency services (citizen journalism).

The second set of tips and tricks addresses citizens: how they can utilise social media primarily during and after crises in order to aid themselves, others, public authorities, emergency services and other organisations. The main focus is how social media can be utilised when searching for or providing aid or information or when mobilising others. Examples are using social media as a tool for victims to share their location or for non-affected citizens to set-up fundraising.

The guidelines as they are now are a first step, which need to be elaborated further and improved upon, partially as social media continue to develop rapidly. Therefore the consortium invites all readers/ end-users to continue developing them and/or provide feedback.

Have a look here for the complete guidelines.

Feedback can be send to: i.helsloot [at] crisislab.nl

Vertaling:

Vanuit de Europese Commissie heeft Crisislab in 2013 tezamen met 6 partners subsidie ontvangen om in het Zevende Kaderprogramma (KP7) onderzoek uit te voeren naar de toepassing van sociale media in crisismanagement. De consortium partners bestonden uit een combinatie van onderzoekers en hulpverleners: Trilateral Research & Consulting (Verenigd Koninkrijk), Hellenic Rescue Team en European Dynamics (Griekenland), Koç University (Turkije), Public Safety Communication Europe (België) en de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid (Nederland).

Het onderzoek dat is uitgevoerd in de periode 2013 – 2015 is enerzijds gebaseerd op verschillende literatuurstudies en analyses van relevante casussen en anderzijds op workshops met hulpverleners. In het onderzoek zijn (typen) crises, de hoofdspelers (inclusief het publiek), de huidige en opkomende communicatie- en informatietechnologieën en hun gebruik voor noodcommunicatie (door burgers) in beeld gebracht. Dit heeft uiteindelijk geresulteerd in een concrete, praktisch georiënteerde handreiking met twee sets met Tips & Tricks voor respectievelijk overheden en burgers over het gebruik van sociale media bij crises. Ter validatie en verbetering zijn de guidelines en verschillende bevindingen/ rapporten voorgelegd aan externen: o.a. hulpverleners, voor feedback.

Zie voor meer informatie over het COSMIC project en/of de deelrapporten: www.cosmic-project.eu

Guidelines sociale media COSMIC

De inzichten uit de COSMIC deelrapporten vormen de basis voor de guidelines. Kernthema’s hierin zijn hoe sociale media gebruikt kunnen worden om informatie te verspreiden of te verzamelen of om anderen te activeren. Daarnaast is er aandacht voor de risico’s van sociale media, zoals onbetrouwbare informatie of inbreuken op de privacy, en hoe deze beperkt kunnen worden.

De eerste set met Tips & Tricks is vooral bedoeld voor overheden. Het helpt hen, maar ook andere bedrijven en organisaties, om sociale media te benutten in de voorbereiding op, tijdens en na crisissituaties. De tips variëren van het adequaat inbedden van sociale media gebruik binnen de organisatie, het effectief kunnen verspreiden van informatie, methoden om informatie te kunnen verifiëren tot het inzetten van burgers als informatiebron voor de hulpverleningsdiensten (citizen journalism).

De tweede set met Tips & Tricks is bedoeld voor burgers, hoe zij sociale media kunnen benutten tijdens en na crisissituaties om zichzelf, anderen en overheden, alarmdiensten en andere organisaties te helpen. Centraal staat hoe sociale media gebruikt kunnen worden bij het zoeken naar of bieden van hulp, bij het zoeken naar of verspreiden van informatie of bij het mobiliseren van anderen. Voorbeelden zijn het gebruiken van sociale media als hulpmiddel voor slachtoffers om hun locatie te delen of voor niet betrokken burgers om een geldinzamelingsactie op te zetten.

De huidige guidelines moeten gezien worden als een eerste opzet, die verder aangevuld en ontwikkeld moet worden, mede omdat het veld van sociale media nog volop in ontwikkeling is. Als zodanig nodigt het consortium alle lezers en eindgebruikers van harte uit de guidelines verder te ontwikkelen en/of feedback te leveren.

Klik hier voor de guidelines.

Feedback en aanvullingen kunnen toegezonden worden via: i.helsloot [at] crisislab.nl

In de uitzending van EenVandaag op 11 maart 2013 (waarvan hier verslag is gelegd) over de zin en onzin van de huidige wettelijke opkomsttijden van de brandweer is onder andere prof. dr. Ira Helsloot geciteerd. De uitzending leidde tot enkele reacties van brandweermensen waar wij uit opmaken dat een en ander niet goed is begrepen. Het is goed om de precieze mening van Crisislab over de opkomsttijden van de brandweer in relatie tot redding bij brand nog eens weer te geven. De uiteenzetting van deze mening kan hier gevonden worden.

In opdracht van RGV heeft Crisislab een kosten- en batenanalyse gemaakt naar verplicht toezicht rond aangewezen zwemlocaties. Aanleiding hiervan is de veranderende zwemwetgeving, die op dit moment bij het Ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM) in ontwikkeling is. Belangrijkste conclusie van het onderzoek is dat verplicht toezicht financieel niet haalbaar en bovendien niet wenselijk is. Toezicht leidt vaak tot schijnveiligheid, terwijl volgens de onderzoekers beter kan worden gekeken naar het vergroten van het bewustzijn van badgasten. Zwemmen is immers een vrijwillig risico; bezoekers dragen een eigen verantwoordelijkheid voor zichzelf en (eventueel) hun kinderen. Het volledige rapport is hier te lezen. 

De komende periode doet Crisislab in opdracht van het Ministerie van IenM onderzoek naar de effectiviteit en proportionaliteit van een (verplichte) risicobenadering voor aangewezen zwemlocaties (zie ook de lopende onderzoeken).