Archief

In opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en het samenwerkingsverband van de Drechtsteden voert Crisislab een burgeronderzoek uit. Burgers in de Drechtsteden worden bevraagd over hun perceptie van en visie op de risico’s die voortkomen uit enerzijds het vervoer van gevaarlijke stoffen over het spoor en anderzijds buitendijks wonen.

Middels flitsinterviews (afgenomen op diverse markten), 1-op-1-interviews en focusgroepen met burgers en bedrijven wordt onderzocht hoe mensen denken over onder andere de grootte van het risico, de eigen verantwoordelijkheid van mensen en gewenste maatregelen en/of communicatie vanuit de overheid.

De resultaten van het onderzoek worden gebruikt binnen het programma ‘Risico’s en Verantwoordelijkheid’ van het Ministerie van BzK en zullen onder meer dienen als input voor een bestuurlijke veiligheidsdialoog binnen de Drechtsteden.

In een advies aan de minister van Infrastructuur en Milieu (I&M) heeft het Adviescollege toetsing regeldruk Actal aangegeven dat deze het niet nodig en niet wenselijk vindt dat op aangewezen zwemlocaties toezicht verplicht wordt gesteld. In het advies verwijst Actal naar het onderzoek dat Crisislab eerder dit jaar uitvoerde in opdracht van RGV. De conclusies die Crisislab trok worden door Actal herhaald. Het adviescollege benadrukt bovendien het belang van informatievoorziening, waarmee burgers op hun eigen verantwoordelijkheid worden gewezen.

Een kopie van de brief van Actal aan de minister van I&M is hier te lezen.

Het eerder door Crisislab geschreven rapport kunt u hier vinden.

Astrid Scholtens heeft samen met Jan Jorritsma, hoofd Multidisciplinair Veiligheidsbureau Drenthe, een artikel geschreven over een zelfredzaamheidsoefening die eerder dit jaar in Drenthe werd gehouden. Het artikel ‘Balanceren tussen loslaten en zorgen’ is verschenen in de oktober-editie van het Magazine Nationale Veiligheid en Crisisbeheersing.

Tijdens de oefening stond een bosbrand centraal die de veiligheid van 125 gasten op een camping bedreigde. De overheid richtte zich volledig op het bestrijden van de brand, terwijl de camping buiten het zicht van de hulpverleners werd ontruimd door het personeel van de camping met hulp van de gasten. Niet alleen bleek opnieuw de vitaliteit en zelfredzaamheid van de samenleving, maar ook dat het optreden van de overheid, omdat zij nog steeds moeilijk kan loslaten, nog onvoldoende anticipeert op zelfredzaamheid.

Het artikel, getiteld ‘Balanceren tussen loslaten en zorgen’, is hier te lezen.

Het hele evaluatie-rapport is hier te vinden.

Het artikel ‘De effectiviteit van de operationele politiebriefing’, geschreven door Astrid Scholtens, Ira Helsloot en Jelle Groenendaal, is genomineerd voor de prijs ‘Beste artikel Tijdschrift voor de Politie 2012/13’. In het artikel worden de uitkomsten beschreven die het onderzoek naar de operationele politiebriefing heeft opgeleverd. Participerende observatie gedurende 17 briefings toonde aan dat slechts 31% van de informatie wordt onthouden.

De andere genomineerden zijn Jan Nap (‘Belang-stellend ontwikkelen van de politiepraktijk’), Bob Hoogenboom (‘Gradaties van loyaliteit en leiderschap’) en Peter van der Velden, Mark Bosmans & Susan Brekveld (‘Politiestress: feiten en mythes’).

De winnaar wordt op vrijdag 8 november, tijdens het jubileumcongres van het Tijdschrift voor de Politie in Apeldoorn bekend gemaakt.

Het artikel van Ira Helsloot, Astrid Scholtens en Jelle Groenendaal is hier te lezen.

In opdracht van de Commissie Politie & Wetenschap doet Crisislab onderzoek naar de grenzen van professionalisering bij de politie. De vraag die hierbij centraal staat is of de ingezette verbeterprocessen ook daadwerkelijk tot een betere kwaliteit leiden. Of moet worden geconcludeerd dat verbeteracties als meer protocollering en het streven naar een hoger opleidingsniveau juist averechts werken, dat wil zeggen wel  geld kosten maar niet bijdragen aan de effectiviteit van kerntaken als opsporing? Crisislab focust zich binnen het onderzoek enerzijds op het werk van wijkagenten, waarbij participatieve observatie binnen verschillende wijkbureaus in Den Haag wordt uitgevoerd. Anderzijds wordt gekeken naar de meerwaarde van de invoering van de opleiding voor recherchekundigen, een proces dat in 2005 is ingezet om meer hoger opgeleiden binnen de recherche te krijgen. Het onderzoek, dat in samenwerking met emeritus hoogleraar Piet van Reenen wordt uitgevoerd, loopt beoogd tot eind januari.

In opdracht van de gemeenten Amsterdam, Zaandam en de provincie Noord-Holland heeft Crisislab samen met DHV een rapport opgeleverd over de mogelijkheden voor plaatsing van windmolens in het havengebied en de bijbehorende redelijke veiligheidsmaatregelen. De samenvattende beschouwing van Ira Helsloot vindt u hier.

In opdracht van Brandweer Twente is Crisislab dit najaar gestart met het implementeren van het commandovoeringsmodel FABCM voor Officieren van Dienst (OvD’s). FABCM is erop gericht om de commandovoering door OvD’s (dat wil zeggen het nemen van beslissingen onder hoge tijdsdruk, onzekerheid en dynamiek en vervolgens het communiceren en monitoren van deze beslissingen) te verbeteren zodat zij beter in staat zijn om tijdens een brandweeroptreden ‘het verschil’ te kunnen maken.

De introductie van FABCM bestaat uit verschillende onderdelen. In de eerste plaats wordt het FABCM model in een interactieve werkvorm uitgelegd met groepen OvD’s tijdens drie vakbekwaamheidsdagen. In de tweede plaats wordt het optreden van alle OvD’s tijdens de zogeheten ‘slotoefeningen’ (pelotonsoefeningen met ‘echte’ veldeenheden) waargenomen en nabesproken met behulp van de FABCM methodiek. Hierbij wordt ook gebruik gemaakt van helmcamera’s. In de derde plaats is aan de hand van het FABCM model een oefencarrousel ontwikkeld. De oefencarrousel bestaat uit verschillende korte oefeningen waarin OvD’s leren om nog beter het verschil te kunnen maken. Crisislab ondersteunt Brandweer Twente bij het verzorgen van de presentaties, de waarneming van OvD’s en het ontwikkelen van de oefenscenario’s. De introductie van FABCM binnen Brandweer Twente is de opmaat naar een uitgebreider programma gericht op het verbeteren van de commandovoering dat volgend jaar binnen Brandweer Twente van start zal gaan. FABCM zal hierin een centrale plaats innemen.

In de tweede uitgave van het vakblad Cogiscope (2013) schrijft Ira Helsloot over disproportionele beleidsmaatregelen op het gebied van psychosociale nazorg. Rampen en incidenten op andere veiligheidsterreinen hebben in het verleden geleid tot kostbare maatregelen als gevolg van risico- regelreflex (ter illustratie noemt hij de legionellabesmetting in Bovenkarspel). Het advies van Helsloot aan de professionals op het gebied van psychosociale zorg luidt dan ook dat zij psychosociaal veiligheidsbeleid niet moeten baseren op dergelijke emotie gedreven afwegingen, maar wel een rationele afweging moeten maken om de Nederlandse bevolking zo effectief en efficient van veiligheid te bedienen.

Het volledige artikel leest u hier.

Crisislab en de Brandweeracademie van het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) zijn een onderzoek gestart naar de commandostructuur voor het grootschalig brandweeroptreden en de “human factors” die daarbij een rol spelen. Het onderzoek is opgezet mede naar aanleiding van de Leerarena.

In het onderzoek wordt op zoek gegaan naar een verklaring waarom steeds wordt afgeweken van de formele commandostructuur. Op basis daarvan wordt geprobeerd te komen tot een aanbeveling of en hoe de commandostructuur moet veranderen, zodanig dat deze aansluit bij de wijze waarop leidinggevenden en uitvoerenden in de dagelijkse praktijk handelen. Hierbij wordt aangesloten op wat er reeds bekend is over besluitvorming onder (tijds)druk en andere human factors.

Onder meer zal een beoordelingskader ontworpen worden waarmee de effectiviteit van de huidige en/of nieuwe organisatievormen kan worden gemeten. Daartoe zullen verschillende casussen worden bestudeerd en expertbijeenkomsten worden gehouden. Later zal het beoordelingskader tijdens (grootschalige) oefeningen worden getest en verfijnd. De focus ligt voorlopig op de monodisciplinaire commandostructuur.

Het onderzoeksteam bestaat uit een projectgroep en een expertteam dat is samengesteld uit de deelnemende partijen, die naast menskracht ook financieel bijdragen aan het onderzoek. Dit zijn de brandweerkorpsen (in willekeurige volgorde): Midden- en West Brabant, Haaglanden, Rotterdam-Rijnmond, Noord-Holland Noord, Twente, Kennemerland, Amsterdam-Amstelland en Gelderland-Midden. Daarnaast participeren de Brandweeracademie en Crisislab in het onderzoek. De Lector Brandweerkunde van het IFV is voorzitter van het onderzoeksteam.

Het onderzoek bestaat uit verschillende fasen en loopt door tot en met eind 2014. In de tussentijd zullen verschillende tussenproducten aan het brandweerveld ter beschikking gesteld worden.

Voor het nieuwsbericht op de website van Brandweer Nederland klik hier.

In opdracht van het programma Politie en Wetenschap heeft Crisislab een onderzoek uitgevoerd naar de effectiviteit van de politiebriefing.

De operationele politiebriefing neemt als sturingsinstrument al enige tijd een centrale plaats in in de gewenste werkwijzen van de politie. Toch bestaat er nog weinig inzicht in de effectiviteit van de briefing. Daarom heeft Crisislab een participatief onderzoek uitgevoerd om tot een eerste aanzet te komen om de lacunes in de kennis over de effectiviteit van de politiebriefing op te vullen.
Het onderzoek richt zich op een eerste aspect van het sturingsinstrument politiebriefing: wordt de gepresenteerde informatie in de briefing onthouden en hoe hangt dit effect samen met de vormgeving van de briefing? Daartoe zijn in een drietal politiekorpsen de totstandkoming en de presentatie van in totaal zeventien briefings bijgewoond en zijn de aanwezige politiefunctionarissen in het tweede deel van hun dienst ‘getest’ op wat zij hebben onthouden van de gepresenteerde informatie.

Meer informatie vindt u hier.

Een mondelinge toelichting gaf Astrid Scholtens de afgelopen dagen in NOS op 3 en Radio 1.

In de nieuwste uitgave van het Nederlands Tijdschrift tegen de kwakzalverij heeft Ira Helsloot in samenwerking met Bart van Wees en Luc Bonneux een bijdrage geleverd over ‘hoogspanningslijnen, kinderleukemie en kwakzalvers in epidemiologie en politiek’.

Het volledige artikel kunt u hier lezen.

In samenwerking met de Brandweeracademie is Crisislab afgelopen maand een onderzoek naar de commandostructuur voor het grootschalig brandweeroptreden en de “human factors” die daarbij een rol spelen gestart. Het onderzoek is opgezet mede naar aanleiding van de Leerarena Moerdijk en is geïnitieerd door Crisislab en de Brandweeracademie van het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV).

In het onderzoek wordt op zoek gegaan naar een verklaring waarom steeds wordt afgeweken van de formele commandostructuur. Op basis daarvan wordt geprobeerd te komen tot een aanbeveling of en hoe de commandostructuur moet veranderen, zodanig dat deze aansluit bij de wijze waarop leidinggevenden en uitvoerenden in de dagelijkse praktijk handelen. Hierbij wordt aangesloten op wat er reeds bekend is over besluitvorming onder (tijds)druk en andere human factors. 

Onder meer zal een beoordelingskader ontworpen worden waarmee de effectiviteit van de huidige en/of nieuwe organisatievormen kan worden gemeten. Daartoe zullen verschillende casussen worden bestudeerd en expertbijeenkomsten worden gehouden. Later zal het beoordelingskader tijdens (grootschalige) oefeningen worden getest en verfijnd. De focus ligt voorlopig op de monodisciplinaire commandostructuur.

Het onderzoeksteam bestaat uit een projectgroep en een expertteam dat is samengesteld uit de deelnemende partijen, die naast menskracht ook financieel bijdragen aan het onderzoek. Dit zijn de brandweerkorpsen (in willekeurige volgorde): Midden- en West Brabant, Haaglanden, Rotterdam-Rijnmond, Noord-Holland Noord, Twente, Kennemerland, Amsterdam-Amstelland en Gelderland-Midden. Daarnaast participeren de Brandweeracademie en Crisislab in het onderzoek. De Lector Brandweerkunde van het IFV is voorzitter van het onderzoeksteam.

Het onderzoek bestaat uit verschillende fasen en loopt door tot en met eind 2014. In de tussentijd zullen verschillende tussenproducten aan het brandweerveld ter beschikking gesteld worden.

Voor het nieuwsbericht op de website van Brandweer Nederland klik hier.

In de meest recente uitgave van het Magazine nationale veiligheid en crisisbeheersing (juni 2013) staan twee bijdrages van  Ira Helsloot.

Het eerste artikel met de titel ‘Verschillende perspectieven op voedselveiligheid’ vind u hier, het tweede exemplaar met de titel ‘Kwaliteit psychosociale dimensie rampencultuur verdient aandacht’ is hier te downloaden.

In opdracht van het ministerie van Infrastructuur & Milieu (IenM) heeft Crisislab onderzoek gedaan naar het nut en de proportionaliteit van de invoering van een risicobenadering in de nieuwe zwemwaterregelgeving. Onder een risicobenadering wordt, in dit geval, verstaan: een verplichting voor houders van zwemlocaties om de risico’s bij hun gelegenheid te (laten) inventariseren, te (laten) analyseren en vervolgens passende maatregelen te moeten nemen om deze risico’s te verkleinen.

Meer informatie vind u hier.

Het tweejarige onderzoek (The COntribution of Social Media in Crisis Management) dat Crisislab in een consortium met zes partners voor de Europese Commissie uitvoert is in april gestart. Nu is er ook een persbericht met meer informatie beschikbaar: klik hier om het te downloaden. Over enkele weken is de website van het project online.

Op 5 juni 2013 werd op het Ministerie van Veiligheid en Justitie door Elie van Strien, regionaal commandant Brandweer Amsterdam-Amstelland, het eerste exemplaar van de handreiking sociaal woningbrandrisicoprofiel overhandigd aan Paul Gelton, directeur weerbaarheidsverhoging van het Ministerie van Veiligheid en Justitie. De overhandiging vond plaats tijdens een door Brandweer Amsterdam-Amstelland georganiseerde mini symposium over de intelligence gestuurde brandweer. Met het overhandigen van het eerste exemplaar van de handreiking is deze beschikbaar geworden voor alle korpsen in Nederland.

De doelstelling van de handreiking is tweeledig. Enerzijds moet de handreiking brandweerkorpsen helpen met het in beeld brengen van de huishoudens binnen het verzorgingsgebied met de grootste kans op woningbrand. Anderzijds biedt de handreiking handvatten om te onderzoeken hoe deze zogeheten risicohuishoudens het beste benaderd kunnen worden en met welke boodschap.

Crisislab leverde ondersteuning bij de ontwikkeling van het sociaal woningbrandrisicoprofiel, het opstellen van de handreiking en het maken van één van de presentaties tijdens het mini symposium. De handreiking is te downloaden via de website van Brandweer Amsterdam-Amstelland.

Op 4 juni 2013 besteedde RTL Nieuws aandacht aan het sociaal woningbrandrisicoprofiel. Het item is hier terug te kijken.

Een artikel in het Magazine nationale veiligheid en crisisbeheersing van juni 2013 vind u hier. Aanvullende artikelen stonden ook in het Parool en de Telegraaf. Daarnaast is er in een digitale uitgave van De Veiligheidsregio en de Brandweerkrant aandacht aan besteed.

In de De Gooi- en Eemlander van dinsdag 28 mei 2013 spreekt Ira Helsloot over de vermeende risico-aversie van de Nederlander en de houding van de publieke bestuurders ten aanzien van deze risico’s. Zijn advies? “Bestuurder, toon regentenmoed!”. Het hele artikel leest u hier.

De politiebriefing als sturingsinstrument staat al enige tijd centraal in de (nationale) doctrines over de gewenste werkwijzen van de politie, zo ook in het vigerende concept van de informatie gestuurde politie (IGP) uit 2003. In schijnbare tegenstelling tot deze centrale plaats is er nationaal en internationaal nog weinig bekend over het effect van de briefing in relatie tot de vormgeving van de briefing en daarmee als sturingsinstrument.

In 2012 hebben wij in opdracht van het programma Politie en Wetenschap daarom een participatief onderzoek uitgevoerd naar een eerste aspect van het sturingsinstrument politiebriefing: wordt dat wat wordt gepresenteerd op de briefing überhaupt onthouden en hoe hangt dit effect samen met een 15-tal vormgevingsaspecten van de briefing. We hebben in een drietal (toen nog) regionale politiekorpsen de totstandkoming van en de presentatie van in totaal 17 briefings bijgewoond waarna wij de aanwezige politiefunctionarissen in het tweede deel van hun dienst ‘getest’ hebben op wat zij hebben onthouden van de gepresenteerde informatie.

Een van onze bevindingen is dat besluitvorming over de inhoud en vormgeving van de briefing in essentie decentraal plaatsvindt op het niveau van de opstellers van de briefing. Er vindt vrijwel geen sturing plaats op het niveau van korps-, districts- of teamleiding. Deze bevinding heeft betekenis voor (het vormgeven van) de nationale briefing: Het uitgangspunt dat het uitvoerende werk op straat gestuurd zou kunnen worden vanaf een centraal niveau (van teamleiding tot nationaal niveau), is op basis van onze bevindingen een illusie zolang geen rekening wordt met de wijze waarop de briefing tot stand komt.

Een andere bevinding is dat de gemiddelde score van alle 154 respondenten 31% was. Dit betekent dat de politiebriefing als sturingsinstrument daarmee al in de eerste stap van sturing – het ‘onthouden van opdrachten (en informatie)’ – zeer onbetrouwbaar is.

De bevindingen staan beschreven in de rapportage ‘De operationele politiebriefing onderzocht’.

Een voor de hand liggende vervolgvraag is dan: hoe zou een werkelijk briefing er uit moeten zien, wil deze effectiever zijn dan nu het geval is?

In opdracht van de Commissie Politie en Wetenschap wordt door een vervolgonderzoek die samen met twee (regionale) korpsen antwoord gegeven op deze vraag. De centrale onderzoeksvraag is in dit vervolgonderzoek: ontwerp en test een effectieve(re) politiebriefing. Met ‘politiebriefing’ bedoelen we hier niet alleen de huidige ‘startbriefing, maar alle middelen tezamen om politiemedewerkers in hun uitvoerende werk te sturen middels informatie en het verstrekken van opdrachten.

Rijkswaterstaat Noord-Holland wil haar interne veiligheid(scultuur) optimaliseren. Crisislab ondersteunt hierbij door het inbrengen van wetenschappelijke inzichten over veiligheid binnen organisaties.

Ira Helsloot werkt mee aan het vervolg van het programma ‘risico’s en verantwoordelijkheid’ van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Dit vervolg van het agendasettende en verkennende eerste deel van het programma dat diverse (wetenschappelijke) publicaties heeft opgeleverd richt zich vooral op de bestuurlijke keten: hoe kunnen lagere overheden geholpen worden met het ontwikkelen van redelijk risicobeleid.