Archief

Rijkswaterstaat Noord-Holland wil haar interne veiligheid(scultuur) optimaliseren. Crisislab ondersteunt hierbij door het inbrengen van wetenschappelijke inzichten over veiligheid binnen organisaties.

Ira Helsloot werkt mee aan het vervolg van het programma ‘risico’s en verantwoordelijkheid’ van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Dit vervolg van het agendasettende en verkennende eerste deel van het programma dat diverse (wetenschappelijke) publicaties heeft opgeleverd richt zich vooral op de bestuurlijke keten: hoe kunnen lagere overheden geholpen worden met het ontwikkelen van redelijk risicobeleid.

In opdracht van de gemeenten Amsterdam, Zaandam en de provincie Noord-Holland werkt Crisislab samen met DHV aan een rapport over de mogelijkheden voor plaatsing van windmolens in het havengebied en de bijbehorende redelijke veiligheidsmaatregelen. [Uitgangspunt voor de beschouwing is het voorstel voor een rijksbreed beoordelingskader voor risicobeleid dat in 2011 door Helsloot, Pieterman en Hanekamp is ontwikkeld].

In het mei nummer van het magazine nationale veiligheid en crisisbeheersing zijn twee artikelen opgenomen van de hand van Astrid Scholtens en Ira Helsloot over het rapport over het Project X feest in Haren en van Ira Helsloot en Arjen Schmidt over Europese Crisisbeheersing.

Het volledige magazine is hier te downloaden. Op pagina 6 is het artikel van Helsloot en Schmidt te vinden, het artikel van Helsloot en Scholtens is te lezen vanaf pagina 33.

Afgelopen week is er door Jelle Groenendaal, Ira Helsloot en Astrid Scholtens een wetenschappelijk artikel gepubliceerd in het Amerikaanse tijdschrift Journal of Homeland Security and Emergency Management. In dit artikel betogen de auteurs dat de noodzaak en mogelijkheden tot centrale aansturing en coördinatie van frontlijnprofessionals tijdens acute crisissituaties vaak overschat worden. Daartegen plaatsen zij enkele simpele beslisregels die frontlijnprofessionals in staat stellen zichzelf op efficiënte en adequate wijze te organiseren, zonder tussenkomst van een hiërarchisch leidinggevende. Tot slot worden twee simpele strategieën gepresenteerd waarmee leidinggevenden kunnen interveniëren in de gevallen dat frontlijnprofessionals door routinematig handelen sub-optimale beslissingen (neigen) te nemen.

Het volledige artikel is hier te bestellen.

De handreiking, ontwikkeld door de provincie Noord-Holland in samenspraak met verschillende Noord-Hollandse bestuurders, bevat in vogelvlucht de problematiek van de zogeheten risicoregelreflex en concrete handvaten voor bestuurders: hoe nuchter en realistisch om te gaan met risico’s, incidenten, incidentevaluaties en nieuw veiligheidsbeleid. De redactie is gevoerd door Ira Helsloot.

Het document is hier volledig terug te lezen.

Crisislab heeft subsidie ontvangen van de Europese Commissie om in samenwerking met een internationaal consortium een onderzoek uit te voeren naar de toepassing van nieuwe innovatieve informatietechnologieën, zoals sociale media, door hulpverleners tijdens crisissituaties. In het The COntribution of Social Media In Crisis management (COSMIC) project werken onderzoekers en hulpverleners uit het Verenigd Koninkrijk, Griekenland, Turkije, België en Nederland samen om de meest effectieve manieren van het gebruik van nieuwe technologieën te identificeren. Naast verschillende onderzoeksrapporten zal het consortium een serie handvatten voor burgers, overheden, bedrijven en hulpverleners voor het gebruik van informatietechnologie tijdens crises opleveren. Lees hier meer over het onderzoek.

Meer informatie kan hier gevonden worden.

As part of its Seventh Framework Programme (FP7) Crisislab, together with 6 partners, has been granted a subsidy from the European Commission (EC) to conduct research on the utilisation of social media in crisis situations. The COSMIC consortium is an international consortium which consists of both research and emergency response partners: Trilateral Research & Consulting (United Kingdom), Hellenic Rescue Team and European Dynamics (Greece), Koç University (Turkey), Public Safety Communication Europe (Belgium) and the Safety Region South-Holland South (the Netherlands).

The project, which ran from 2013-2015, has developed on the one hand through literature studies and case analyses, and on the other hand by workshops with first responders. Thus insight is garnered in (types of) crises, de main actors (including the public), the current and emerging ICTs and those in use for emergency communication during crises. Based upon this knowledge the project has finally resulted in concrete and practical guidelines with tips & tricks for social media use in crises for both public authorities and citizens. To validate and improve upon the guidelines they have been presented to first responders for feedback.

For more information about the COSMIC project and/or the working documents, see: www.cosmic-project.eu

Guidelines social media COSMIC

The insights from the COSMIC working documents provide the basis for the guidelines, which are comprised of two sets of tips and tricks for the effective utilisation of social media during crises. Main themes are the way social media can be utilised to spread or collect information or to activate others. Furthermore, attention is given to the risks of social media, such as unreliable information or the violation of (privacy)rights, and how they can be addressed.

The first set of tips and tricks is primarily focussed on public authorities. It helps them, as well as other companies and organisation, to utilise social media before, during and after crisis situations. The tips vary from adequately embedding social media within the organisation; to spreading information effectively; to methods of information verification; to utilizing citizens as information source for emergency services (citizen journalism).

The second set of tips and tricks addresses citizens: how they can utilise social media primarily during and after crises in order to aid themselves, others, public authorities, emergency services and other organisations. The main focus is how social media can be utilised when searching for or providing aid or information or when mobilising others. Examples are using social media as a tool for victims to share their location or for non-affected citizens to set-up fundraising.

The guidelines as they are now are a first step, which need to be elaborated further and improved upon, partially as social media continue to develop rapidly. Therefore the consortium invites all readers/ end-users to continue developing them and/or provide feedback.

Have a look here for the complete guidelines.

Feedback can be send to: i.helsloot [at] crisislab.nl

Vertaling:

Vanuit de Europese Commissie heeft Crisislab in 2013 tezamen met 6 partners subsidie ontvangen om in het Zevende Kaderprogramma (KP7) onderzoek uit te voeren naar de toepassing van sociale media in crisismanagement. De consortium partners bestonden uit een combinatie van onderzoekers en hulpverleners: Trilateral Research & Consulting (Verenigd Koninkrijk), Hellenic Rescue Team en European Dynamics (Griekenland), Koç University (Turkije), Public Safety Communication Europe (België) en de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid (Nederland).

Het onderzoek dat is uitgevoerd in de periode 2013 – 2015 is enerzijds gebaseerd op verschillende literatuurstudies en analyses van relevante casussen en anderzijds op workshops met hulpverleners. In het onderzoek zijn (typen) crises, de hoofdspelers (inclusief het publiek), de huidige en opkomende communicatie- en informatietechnologieën en hun gebruik voor noodcommunicatie (door burgers) in beeld gebracht. Dit heeft uiteindelijk geresulteerd in een concrete, praktisch georiënteerde handreiking met twee sets met Tips & Tricks voor respectievelijk overheden en burgers over het gebruik van sociale media bij crises. Ter validatie en verbetering zijn de guidelines en verschillende bevindingen/ rapporten voorgelegd aan externen: o.a. hulpverleners, voor feedback.

Zie voor meer informatie over het COSMIC project en/of de deelrapporten: www.cosmic-project.eu

Guidelines sociale media COSMIC

De inzichten uit de COSMIC deelrapporten vormen de basis voor de guidelines. Kernthema’s hierin zijn hoe sociale media gebruikt kunnen worden om informatie te verspreiden of te verzamelen of om anderen te activeren. Daarnaast is er aandacht voor de risico’s van sociale media, zoals onbetrouwbare informatie of inbreuken op de privacy, en hoe deze beperkt kunnen worden.

De eerste set met Tips & Tricks is vooral bedoeld voor overheden. Het helpt hen, maar ook andere bedrijven en organisaties, om sociale media te benutten in de voorbereiding op, tijdens en na crisissituaties. De tips variëren van het adequaat inbedden van sociale media gebruik binnen de organisatie, het effectief kunnen verspreiden van informatie, methoden om informatie te kunnen verifiëren tot het inzetten van burgers als informatiebron voor de hulpverleningsdiensten (citizen journalism).

De tweede set met Tips & Tricks is bedoeld voor burgers, hoe zij sociale media kunnen benutten tijdens en na crisissituaties om zichzelf, anderen en overheden, alarmdiensten en andere organisaties te helpen. Centraal staat hoe sociale media gebruikt kunnen worden bij het zoeken naar of bieden van hulp, bij het zoeken naar of verspreiden van informatie of bij het mobiliseren van anderen. Voorbeelden zijn het gebruiken van sociale media als hulpmiddel voor slachtoffers om hun locatie te delen of voor niet betrokken burgers om een geldinzamelingsactie op te zetten.

De huidige guidelines moeten gezien worden als een eerste opzet, die verder aangevuld en ontwikkeld moet worden, mede omdat het veld van sociale media nog volop in ontwikkeling is. Als zodanig nodigt het consortium alle lezers en eindgebruikers van harte uit de guidelines verder te ontwikkelen en/of feedback te leveren.

Klik hier voor de guidelines.

Feedback en aanvullingen kunnen toegezonden worden via: i.helsloot [at] crisislab.nl

In de uitzending van EenVandaag op 11 maart 2013 (waarvan hier verslag is gelegd) over de zin en onzin van de huidige wettelijke opkomsttijden van de brandweer is onder andere prof. dr. Ira Helsloot geciteerd. De uitzending leidde tot enkele reacties van brandweermensen waar wij uit opmaken dat een en ander niet goed is begrepen. Het is goed om de precieze mening van Crisislab over de opkomsttijden van de brandweer in relatie tot redding bij brand nog eens weer te geven. De uiteenzetting van deze mening kan hier gevonden worden.

In opdracht van RGV heeft Crisislab een kosten- en batenanalyse gemaakt naar verplicht toezicht rond aangewezen zwemlocaties. Aanleiding hiervan is de veranderende zwemwetgeving, die op dit moment bij het Ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM) in ontwikkeling is. Belangrijkste conclusie van het onderzoek is dat verplicht toezicht financieel niet haalbaar en bovendien niet wenselijk is. Toezicht leidt vaak tot schijnveiligheid, terwijl volgens de onderzoekers beter kan worden gekeken naar het vergroten van het bewustzijn van badgasten. Zwemmen is immers een vrijwillig risico; bezoekers dragen een eigen verantwoordelijkheid voor zichzelf en (eventueel) hun kinderen. Het volledige rapport is hier te lezen. 

De komende periode doet Crisislab in opdracht van het Ministerie van IenM onderzoek naar de effectiviteit en proportionaliteit van een (verplichte) risicobenadering voor aangewezen zwemlocaties (zie ook de lopende onderzoeken).

In het NRC Handelsblad van dinsdag 5 februari stelt Ira Helsloot dat in de discussie omtrent gaswinning in Groningen de lokale veiligheid en het nationaal economisch gewin niet tegenover elkaar moeten worden geplaatst. Zo verdiende de staat vorig jaar 11,5 miljard euro aan de gaswinning, sinds 1963 ruim 200 miljard. Is dat geld ook geen veiligheid? Dat geld levert ons welvaart op. Daarmee betalen we de dure gezondheidszorg. Dat we als Nederlanders zo’n lange gemiddelde levensduur hebben komt door onze welvaart mede als gevolg van de aardgasbaten.

Het gehele artikel in het NRCS Handelsblad van 5 febuari 2013 kan hier gelezen worden.

Verkenning ‘Op zoek naar de balans tussen voorzorg en daadkracht in de opsporing’ gepubliceerd

In opdracht van de Commissie Politie en Wetenschap hebben Ira Helsloot en Jelle Groenendaal een verkennend onderzoek uitgevoerd naar de vraag in hoeverre het Programma Versterking Opsporing (PVO, onderdeel van het Programma Versterking Opsporing en Vervolging) rekening houdt met de spanning tussen het verhogen van het aantal afgehandelde strafzaken (daadkracht) en het minimaliseren van het aantal onterechte veroordelingen (voorzorg). De verkenning bouwt voort op een eerder onderzoek van Crisislab naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van het PVO voor het kunnen onderkennen en voorkomen van tunnelvisie en andere procesaspecten door rechercheteams die zich bezighouden met grootschalige opsporing bij maatschappelijk zwaarder ervaren misdrijven (Teams Grootschalige Opsporing).

Een analyse van het kwaliteitsbeleid gericht op de opsporing door de politie laat volgens de onderzoekers zien dat het PVO vooral een voortzetting is van een al voor Posthumus ingezette en autonome professionaliseringsdrang. Dit proces heeft in feite slechts een extra impuls gekregen door de commotie rond de Schiedammerpark moord. Het PVO heeft vooral tot een professionalisering geleid ten koste van de efficiency en dus daadkracht van de opsporing. De onderzoekers pleiten dan ook voor meer onderzoek om te komen tot inzichten die leiden tot een optimale balans tussen daadkracht en voorzorg.

De publicatie is onderdeel van de reeks P&W verkenningen en is gratis te downloaden van de website van Politie en Wetenschap.

De minister van I&M heeft in antwoord op de kamervragen van de Groen Links fractie in de Eerste Kamer een opmerkelijk uitspraak gedaan: enerzijds moet de vraag of veiligheidsmaatregelen proportioneel zijn in de politieke discussie aan de orde komen, maar anderzijds denkt zij dat het ‘onwaarschijnlijk’ is dat burgers alleen proportioneel veiligheidsbeleid zouden willen.

De minister stelt letterlijk dat (HEK, nr. 32862, Wet basisnet):

De leden van de fractie van GroenLinks vragen van de regering een reactie op de stelling van prof. dr. I. Helsloot dat veiligheidsbeleid disproportioneel is als met hetzelfde geld elders meer mensenlevens gewonnen kunnen worden. In dat verband vragen zij tevens of bekeken is of het basisnet de beste investering is om mensenlevens te redden.

Risiconormen zijn het sluitstuk van het politieke debat over de maatschappelijke aanvaardbaarheid van risico’s. In de discussie over haalbaar en betaalbaar moet ook de vraag aan de orde komen of de veiligheidsmaatregelen al dan niet proportioneel zijn. Burgers, bedrijven en medeoverheden geven daarbij aan wat zij willen van het bestuur dat zij gekozen hebben.

Het is echter onwaarschijnlijk dat burgers willen dat de overheid alle “veiligheidseuro’s” besteedt aan dijkverzwaring en niets uittrekt voor verkeersveiligheid op de weg of op het spoor, omdat de kans en maatschappelijke gevolgen van deze risico’s relatief veel kleiner zijn dan bij overstromingen. Burgers willen hun risico’s over de volle breedte gedekt hebben met de polisvoorwaarden die ze samen hebben gekozen.

De leden van de GroenLinks-fractie vragen de regering tevens in te gaan op de stelling van prof. dr. I. Helsloot dat de ontwerpers van veiligheidsmaatregelen de pijn van de kosten niet voelen, en dat dit kan leiden/ vaak leidt tot disproportioneel veiligheidsbeleid.

Hoewel het wetsvoorstel en de bijbehorende basisnetregelgeving is vormgegeven door het Rijk, is het basisnet tot stand gekomen in nauw overleg met alle betrokken partijen. In het kader van basisnet zijn alle belanghebbende partijen uitvoerig betrokken bij de beleidsvoorbereiding, zijn de soms tegengestelde belangen zorgvuldig met elkaar afgewogen en zijn ter afsluiting een reeks bestuurlijke afspraken gemaakt. Het basisnet is dus ontworpen in overleg met en op basis van afspraken met gemeenten en vervoerders, waarbij beide partijen het opportuun hebben geacht om water bij de wijn te doen.

Met subsidie van het ministerie van Veiligheid en Justitie heeft de Radboud Universiteit Nijmegen een verkennend onderzoek verricht naar de ontwikkeling van crisisbeheersingsarrangementen op het niveau van de Europese Unie. Een conclusie is dat een gerichte en intensieve Nederlandse inzet noodzakelijk is om te voorkomen dat er een incident gedreven lappendeken ontstaat die Nederland slechts geld kost maar niets oplevert.

Het volledige rapport kunt u hier terugvinden.

In het decembernummer van het Tijdschrift voor Veiligheid is een artikel verschenen van Jelle Groenendaal, Martine de Bas en Ira Helsloot over het gebruik van twitter door burgers en overheden tijdens de grote brand in Moerdijk (2011). Op basis van een analyse van meer dan 50.000 tweets stellen de onderzoekers vast dat de meeste tweets geen nieuwe en relevante informatie voor overheden bevatten en dat de tweets van overheden ondergesneeuwd raakten in de enorme stroom van tweets van burgers. De onderzoekers concluderen dat dit specifieke incident geen aanleiding geeft om een actieve(re) rol van de overheid op Twitter te bepleiten. Het artikel is hier te lezen. Het Excel bestand met de geanalyseerde tweets is hier te downloaden.

In Opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het Ministerie van Veiligheid en Justitie zijn Berenschot en Crisislab gevraagd om te onderzoeken hoe een beoordelingskader eruit moet zien waarmee door gericht gegevens verzameld kunnen worden over de effectiviteit van verschillende voertuigbezettingen binnen de brandweer. Met behulp van dit beoordelingskader moet het in de toekomst mogelijk worden om onderbouwde uitspraken te kunnen doen over de effectiviteit van variabele voertuigbezettingen. Bij de ontwikkeling van het beoordelingskader levert Crisislab hoofdzakelijk inhoudelijke kennis over het brandweeroptreden en ziet zij toe op de methodologische kwaliteit van het te ontwikkelen model. De projectleiding evenals de uitvoering van het project ligt in handen van Berenschot. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Jelle Groenendaal.

Het treinongeval in Amsterdam van 21 april 2012 dreigt te leiden tot een disproportionele investering in spoorveiligheid. In een artikel in nrc.next nemen Ira Helsloot, Hans Boutellier en Roel Pieterman hier stelling tegen.

Crisislab heeft de SMVP ondersteund bij haar verkennend onderzoek naar een andere aanpak van de vuurwerktraditie, in opdracht van de vier grote gemeenten (G4). Nederlandse gemeenten doen al jaren hun uiterste best om de jaarwisseling zo goed mogelijk te laten verlopen. Toch is ieder jaar weer de perceptie dat de viering meer hinder, overlast en schade met zich meebrengt en dat er weer nieuwe problemen ontstaan. In het bijzonder geldt dit voor de problemen die ontstaan met het afsteken van vuurwerk. Van een aantal kanten wordt aangedrongen op landelijke maatregelen die kunnen zorgen voor minder hinder en overlast en meer openbare orde en veiligheid tijdens de jaarwisseling.

Uit het onderzoek blijkt dat het in stand houden van de huidige wijze van viering niet in verhouding staat tot de risico’s, schade en maatschappelijke overlast die deze met zich meebrengt. Deze conclusie heeft echter geen betekenis zolang de maatschappij in meerderheid de traditionele wijzen van viering hoog wil houden, zoals nu (nog) het geval is.

Het hoofdrapport is hier beschikbaar en het (onderbouwende) achtergrondrapport hier. Meer informatie over het onderzoek staat hier.

In een interview met BNR Nieuwsradio heeft Ira Helsloot tekst en uitleg bij het onderzoek gegeven.

Van 21 tot 23 november vond in Londen het eerste ‘inspection reform’ congres plaats georganiseerd door het Britse ministerie van Economische Zaken en de Wereldbank onder de titel: ”The Change That Matters: Reforming the inspection climate for sustainable growth’. Aan het congres deden 165 deelnemers uit 35 verschillende landen mee. Ira Helsloot gaf er een workshop over risico-gebaseerd systeemtoezicht en een plenaire lezing over ‘proportionele’ brandveiligheidsinspecties. Meer infomatie en presentaties zijn hier te vinden.

Het regeerakkoord ‘bruggen slaan’ spreekt op pagina 2 nadrukkelijk over het ‘niet toegeven aan de reflex om op elk incident te reageren met nieuwe regelgeving’. Dit was aanleiding voor Crisislab om quick scan te verrichten naar bestaand disproportioneel veiligheidsbeleid en de kansen die het regeerakkoord biedt om tot proportionele beleidswijzigingen te komen.

De uitgebreide Quickscan is hier te downloaden.